…me mesazhet për kombin me të ardhme e bashkëjetesën ndërfetare/
Foto Gazeta Dielli – Behlul Jashari: Festa e Krishtlindjes në Kosovë, në Katedralen Nënë Tereza në Prishtinë/
-Ipeshkvi i Kosovës, Imzot Dodë Gjergji: Morëm lajmin e gëzueshëm për të gjithë popullin tonë se Papa Fançesku ka miratuar mrekullinë e dytë dhe kështu i ka hapur rrugë shenjtërimit të Nënës Terezë. Kjo është dhurata më e mirë që na dhurohet për këto Krishtlindje/
Nga Behlul Jashari/ PRISHTINË, 25 Dhjetor 2015/Kombi me të ardhme, Kosova e bashkëjetesës ndërfetare janë theksuar në mesazhin “Drita e vërtetë që shndrit çdo njeri, erdhi mbi tokë” të Festës së Krishtlindjes, ku Ipeshkvi Imzot Dodë Gjergji shpreh gëzimin se Papa Françesku i ka hapur rrugë shenjtërimit të shqiptares Nënë Tereza.
“Morëm lajmin e gëzueshëm për të gjithë popullin tonë se Papa Fançesku ka miratuar mrekullinë e dytë dhe kështu i ka hapur rrugë shenjtërimit të Nënës Terezë. Kjo është dhurata më e mirë që na dhurohet për këto Krishtlindje”, shprehet Ipeshkvi i Ipeshkvisë së Kosovës.
Imzot Gjergji në mesazhin e tij ka theksuar edhe se, “është e domosdoshme të fillojmë të arsyetojmë e të reflektojmë të gjithë, për të bërë një kthim rrënjësor drejt së vërtetës, bashkëndërtimit dhe dialogut qytetërues”.
“Pa dialog, pa mirëkuptim dhe pa pajtim, nuk ka të ardhme për askënd në këtë vend; pa bashkëpunim me faktorin ndërkombëtar, pa respektim të parimeve dhe premtimeve të dhëna, Kosova nuk mund të ketë të ardhme; pa ruajtjen e bashkëjetesës ndërfetare dhe pa mbrojtjen e kulturës qytetëruese të të parëve tanë, s’ka të ardhme kombi në përgjithësi”, është shprehur Ipeshkvi i Kosovës.
Kosova po feston gëzuar Krishtlindjen e 17-të vend i lirë, të 8-tën shtet i pavarur, me vlerë tradicionale themeltare tolerancën dhe mirëkuptimin ndërfetar, të ndërtuar e të kultivuar ndër shekuj, të theksuar edhe sot në urimet e drejtuesve më të lartë institucionalë, politikë e fetarë.
E gjithmonëshme kjo vlerë u manifestua edhe në natën e lindjes së Jezu Krishtit, në meshat në të gjitha kishat katolike në Kosovë tradicionalisht të mbushura me besimtarë katolikë dhe qytetarë të besimeve të tjera, në atmosferën e urimeve e festave të fundvitit.
Në Katedralen Nënë Tereza në Prishtinë meshën e natës së Krishtilindjes e drejtoi Ipeshkvi i Kosovës, Imzot Dodë Gjergji.
Para meshës, u mbajt Koncerti Klasik i Krishtlindjeve me qëllime humanitare. Pjesë e festimeve është edhe pritja solemne me rastin e Krishtlindjes në Rezidencën e Ipeshkvisë së Kosovës, pranë Katedrales.
Tradicionlisht, në Kosovë, festimet për Krishtlindjen nisin në mëngjes dhe vazhdojnë në mbrëmje nëpër familje me ritet e Buzmit bujar, një feste të lashtë iliro-shqiptare që ruhet ende në shumë vise të vendit.
Mesha e Krishtlindjes mbahet sot në Kishën e Shën Ndout në Ulpianë – Prishtinë dhe në kisha të tjera katolike në Kosovë.
Festën e Krishtlindjes e kanë uruar liderët institucionalë, politikë e fetarë të Kosovës.
Presidentja e Republikës së Kosovës, Atifete Jahjaga ka uruar ipeshkvin e Ipeshkvisë së Kosovës, Imzot Dodë Gjergji dhe të gjithë besimtarët katolikë, me rastin e Festës së Krishtlindjes, simbol i paqes, solidaritetit, dashurisë dhe mirëkuptimit midis njerëzve.
“Në këtë Krishtlindje, urimet më të mira dëshiroj t’ua përcjell edhe ambasadorëve, përfaqësuesve diplomatikë, komandantit dhe ushtarëve të KFOR-it, si dhe të gjithë përfaqësuesve të tjerë ndërkombëtarë, që do të festojnë në vendin tonë”, shprehet ajo.
Edhe në këtë ditë kremte, vijon Jahjaga, të ndalemi e të reflektojmë për punën tonë dhe obligimet që kemi ndaj njëri-tjetrit, ndaj familjes, ndaj miqve dhe ndaj gjithë shoqërisë.
“Në këtë ditë Krishtlindjeje, me respekt të veçantë, të bëjmë homazhe dhe të nderojmë të gjithë ata që u angazhuan dhe sakrifikuan për lirinë dhe pavarësinë e Kosovës, e që sot nuk janë në mesin tonë”, shprehet Presidentja e Republikës.
Duke përcjell urimet më të përzemërta për festën e shenjtë, kryeministri Isa Mustafa, ka theksuar se Krishtlindja përfaqëson paqen, mirëkuptimin, mirësinë, mëshirën, shpresën dhe zemërgjerësinë.
“Krishtlindja sivjet, ka një simbolikë të veçantë për popullin e Kosovës, pasi që shënon miratimin e Papa Françeskut për t’i hapur rrugë shenjtërimit të Nënës Terezë”, është shprehur kryeministri Mustafa.
Ai u ka uruar Festën e Krishtlindjes përfaqësuesve të misioneve ndërkombëtare në Kosovë, të cilët po japin kontribut të çmuar në ecjen përpara të shtetit të Kosovës.
Kryeministri Isa Mustafa, në emër të qeverisë theksoi respektin më të thellë për Kishën Katolike dhe komunitetet e tjera fetare, për rolin e tyre të pazëvendësueshëm në fuqizimin e vlerave të bashkëjetesës, të tolerancës dhe për të mirën e përbashkët të popullit të Kosovës.
Me rastin e Festës së Krishtlindjes, kryetari i Kuvendit të Kosovës, Kadri Veseli, ka zhvilluar vizita nëpër qytete e fshatra, duke takuar besimtarë dhe përfaqësues të fesë katolike.
“Krishtlindja është festë madhështore, që simbolizon lajmin e mirë për njerëzimin, lindjen e shpëtimtarit. Krishtlindja është pjesë e identitetit tonë. Simbol i triumfit të paqes mbi dhunën, të dashurisë mbi urrejtjen, të shpresës mbi dëshpërimin”, theksoi kryeparlamentari Veseli.
Kreu i Kuvendit të Kosovës u uroi edhe Vitin e Ri, me dëshirën që 2016-ta të jetë vit i prosperitetit dhe sukseseve të reja për të gjithë qytetarët e vendit.

Foto Gazeta Dielli – Behlul Jashari: Prishtina, pamje nga kati 11 i ndërtesës së Qeverisë së Kosovës, 19 dhjetor 2015/
-Reportazhi i ardhmërisë: Një ditë e një viti që vjen/
Nga Behlul Jashari/.-PRISHTINË, 27 Dhjetor 2015/ Para dy dekadave, pikërisht në 27 dhjetor, kam shkruar reportazhin futuristik “Një ditë e një viti që vjen”, ku personazhi ishte gazetari i Agjencisë Shqiptare të Lajmeve, i ardhur nga Tirana në Kosovën e lirë. Shumë nga ato që në atë reportazh dukeshin si ëndërr, që i kasha fantazuar-parashikuar, janë realizuar.
Është një nga reportazhet futuristike që i shkruaja çdo fundit, një nga shumë shkrimet që meqë nuk mund të lidhesha me Tiranën drejtpërdrejtë nga Prishtina i dërgoja me telefax në Zvicer, Gjermani, Turqi, Maqedoni, madje edhe në Australi, që t’i përcjellin.
“JU LUTEM ËPRCILLNE NË TIRANË 34230”, kam shkruar me dorë në faqen e tretë, në fund të reportazhit, të shkruar brenda ditës së para dy dekadave për të tretën herë – së fundi në kompjuter për ta nisur me telefax, po që nuk arrita të lidhem drejpërdrejtë, pasi nuk kisha arritur të lidhem as me telex, ku e kisha shkruar së dyti në një shirit të gjatë të shifruar, e pasi së pari e kisha shkruar me një makinë të vjetër shkrimi…
Për të katërtën herë e radhita-përshkrujta sot në llaptop nga dokumenti, që ka shpëtuar bashkë me ato pak gjëra që kisha arritur t’i fsheh brenda murit të banesës në Prishtinë para se unë të ikja dhe të hynte aty policia serbe në marsin 1999.
E përshkruajta krejt si është në dokument, me mbititull e titull. Në gjuhën që kam përdorur aty Telekomit i thoja Telekombi me idene e një telefonije-poste kombëtare.
Në kohën e viteve të rënda të okupimit me shkrimet futuristike e shihja dhe e përshkruaja Kosovën e së ardhmes, të lirë, shtet, të ëndërrave.
Një nga reportazhet futuristike ishte edhe “Udhëtimi për në Prizren…”, që e kam shkruar më pas, para 19 viteve, dhe është botuar në 31 dhjetor 1996. Personazhi, e nisura nga Arta, jugu i trojeve ku flitet shqip, në kërkimet e saj drejt “Mollës së Kuqe”, ku tregohet se dikur ishte kufiri verior, shkoi edhe në qytetin e Lidhjes Shqiptare të Prizrenit, ku ndodhte diç e ngjashme me takimin e parë historik të qeverive të Shqipërisë e Kosovës në 11 janar 2014 pikërisht në Prizren.

Kur shkruaja reportazhet futuristike ishte koha kur mes Kosovës dhe Shqipërisë ishte “Muri ndërshqiptar si ‘fundi i botës’”, si e titulloja reportazhin që u botua në 19 mars 1996, dhe kur “Sa afër e sa larg Shqipëria” shprehesha në titullin e shkrimit botuar në 11 gusht po atë vit.
Të gjitha këto shkrime i botoja edhe në Kosovë edhe në Shqipëri, duke thyer kufirin e hekurt me shkrimet shqip, dhe tituj të tyre gjejë edhe sot në “Paraqitje e shkurtër e regjistrimeve të gjetur” të Bibliotekës Kombëtare të Shqipërisë.
Ky ishte reportazh i para 2 dekadave – vitit 1995:

KOSOVË: REPORTAZHI I ARDHMËRISË

Një ditë e një viti që vjen

PRISHTINË, 27 dhjetor /ATSH-Behlul Jashari/.-Cingërron telefoni, ku ta dish për të satën herë, dhe e zgjon. “Mirëmëngjes, keni porositur zgjimin”, i thotë një zë plot gjallëri nga Telekombi i Prishtinës, pasi kishte ngritur përgjumshëm receptorin. Kishte fjetur vonë. Nuk ishte ëndërr: mbrëmë kishte parë në Teatrin e Operës e Baletit të kryeqytetit të Republikës së Kosovës “Valsin e pranverës”, pastaj me kolegët gazetarë të “Rilindjes” kishte ndejur e ngritur ndonjë gotë në restorantin “Kulla” në teracën mbi katin e gjashtëmbëdhjetë të Pallatit të Shtypit. Pastaj në dhomën e hotelit “Bozhuret” kishte shfletuar e lexuar botimin e mbrëmjes të gazetës “B” (‘Bujkut” të dikurshëm) derisa e kishte zënë gjumi. Ishte gazetar nga Tirana dhe kishte ardhë të raportojë për një kohë nga Prishtina.

Hapi televizorin. I pëlqente shumë të shikojë programin e Televizionit Shqiptar të Prishtinës që në atë orë jepte këngë dhe valle të ansamblit folklorik “Rugova”, po edhe priste padurim të shoh Teletekstin në Televizionin Shqiptar të Tiranës, ku me siguri do të emetohej lajmi i tij i parë që kishte dërguar nga Kosova nga zyrat e Agjencisë Shqiptare të lajmeve. Tek e kërkonte nëpër frekuenca kanalin e teletekstit iu kujtuan lajmet e një kohe të kaluar nga Kosova për pengesat serbe që i bëheshin depërtimit në Kosovë të sinjaleve te Radiotelevizionit Shqiptar…Nuk vonoi dhe në ekran u shfaq edhe lajmi i tij: “Në Kosovë filluan solemnisht punimet për ndërtimin e autostradës Lezhë-Prizren-Prishtinë, në shtegun e rrugës së vjetër viaignatia Lis-Dardani…”

Këtë lajm, që një ditë më parë e kishin dhënë të përsëritur disa herë radio dhe televizioni, po e përsëriste atë mëngjes edhe Televizioni Shqiptar i Shkupit, duke e plotësuar informacionin me mundësitë e lidhjes me autostradën Durrës-Shkup-Sofje-Stamboll.

Informacione të gjera për fillimin solemn të autostradës, në praninë e udhëheqësve më të lartë shtetërorë nga Tirana e Prishtina, atë ditë botonin edhe gazetat. Sapo kishte dalur nga hoteli ishte ndalur në sheshin “2 Korriku” para shtandit të gazetave, që ishte shumë i gjerë dhe me shumë gazeta e revista të Prishtinës, Tiranës, Shkupit, po edhe me gazetat e revistat kryesore të shumë vendeve të botës.
Së pari mori “Rilindjen”, botimin në Prishtinë, pastaj “Rilindjen Demokratike”, “Albaninë”, “Lajmin e Ditës” dhe ca gazeta të tjera të Tiranës, siç i merrte edhe në Tiranë, si edhe “Flakën” e Shkupit.
U kthye në teracën e hotelit, porositi kafe e konjak “Skenderbeg” të Korçës dhe filloi të shfletojë shtypin e ditës…
Nuk arriti t’i shfletojë të gjitha. Më shumë u ndal në gazetën “Flaka” që botonte lajmin ekskluziv “Shkupi heq regjimin e pasaportave për shtetasit e Kosovës”. E ngriti me fund gotën dhe niset për ta dhënë këtë lajm sa më shpejt. Derisa po mendonte se do të jetë ky lajmi më i mirë që do të hyjë edhe në “pasqyrën e shtypit shqiptar”, tek ecte si në vrap e ndaloi polici dhe e qortoi vëllazërisht pse e kishte kaluar keq rrugën e automjeteve. Ballafaqimi me policion përsëri ia kujtoi pamjet e lajmet e kohëve të shkuara nga Kosova për policët serbë me pancirë që terrorizonin shqiptarët. Po, ishte tash një imazh krejt tjetër. Polici që mbante me kreni emblemen e Ministrisë së Brendshme të Kosovës, pasi kuptoi se kend e kishte ndaluar dhe pse i ngutej, e pyeti në ka nevojë ta ndalë ndonjë automobil për ta dërguar më shpejt në zyrë…
Me të parën e mori në telefon Tiranën dhe e diktoi lajmin. Në atë orë iu kujtua se vetëm në vitin 1995 ishin bërë të mundshme, për herë të parë, lidhjet e drejtpërdrejta telefonike nga Prishtina në Tiranë. Ai telexi i vjetër, po aq i mirë, qe një kohë të gjatë ishte lidhje e vetme, edhe pse shumë e vështirë, prej nga dërgoheshin lajmet nga Kosova, i ngjante në atë moment më shumë në një rearitet muzeal.
Pasi mbaroi me lajmin që i erdhi si befasisht, nisi të mendojë për punët që i kishte paraparë: një rportazh për Prishtinën, pritjen në Ministrinë e Informatave të Republikës së Kosovës, pyetjet për intervistën me presidentin e Republikës së Kosovës…
E para ishte reportazhi, dhe një sheti nëpër Prishtinë ishte e domosdoshme. Kishin ardhë ta shoqërorin edhe kolegët nga ky qytet, dhe bashkë me ta së pari u nis të vizitojë Muzeun më të ri të kryeqytetit, ku më parë ishte selia e Shoqatës së Shkrimtarëve të Kosovës, mandej e Lidhjes Demokratike të Kosovës dhe e Presidencës së Republikës së Kosovës, ku zhvilloheshin gjithë ato veprimtari kombëtare e atdhetare…Kishte parafytyrimin e asaj shtëpie të vogël-muze, ku janë bërë aq shumë punë të mëdha.
Rrugës i ranë në sy mbishkrimet, të vëna aq bukur e aq me përkushtim, shqip. Po, në ndonjë dyqan, a ndonjë vend tjetër, pa edhe mbishkrime në gjuhën serbe. Në Kosovë të gjithë i kanë të garantuara të gjitha të drejtat, askush nuk trajtohet si minoritet, se askujt nuk ia dëshirojmë këtë ndjenjë e këtë trajtim ne shqiptarët, që aq shumë kemi hequr e jemi diskriminuar nën etiketën e minoritetit që na e kishin vënë, edhe pse, si edhe sot, përbënim mbi nëntëdhjetë përqind të popullsisë dhe ishim autoktonë në trojet tona etnike, prandaj secili flet dhe shkruan në gjuhën e vet pa asnjë pengesë, i shpjeguan kolegët. I sugjeruan ta lexojë Kushtetutën e Kosovës.
Duke u larguar nga Muzeu ktheu aty afër në zyrat e Stadiumit të Qytetit për të marrë buletën për ndeshjen e futbollit midis ekipit kombëtar të Kosovës dhe atij të Gjermanisë, që do të luhet të nesërmen.

Tek shkonte në kuartin e ambasadave të takohet me personalin e Ambasadës së Shqipërisë në Prishtinë, e pastaj në Pallatin e Parlamentit të Republikës së Kosovës, që kishte paralajmëruar një mbledhje të rëndësishme pas tre ditësh, i bënë përshtypje të veçantë kupollat e dritshme të Bibliotekës Kombëtare në Kompleksin Universitar, ndërtesa e renovuar e Akademisë së Shkencave dhe Arteve, Përmendorja e martirëve të lirisë e demokracisë dhe Memoriali i Skenderbeut, në qendër të qytetit të Prishtinës si në sheshin e gjerë të Tiranës.
Për një çast u ndal para reklamave të kinemave dhe kur pa repertuarin fare nuk u hamend që atë mbrëmje ta shohë filmin për Lidhjen Shqiptare të Prizrenit, të xhiruar nga “Kosovafilmi”, me aktorë nga të gjitha hapësirat shqiptare.
Nga Pallati i Parlamentit dhe i Qeverisë doli edhe me lajmin se në minierën e “Trepçës” në Stantërg fillon eksploatimi i xehes edhe në horizontin e dymbëdhjetë dhe me paralajmërimin e projektit se Elektroekonomia e Kosovës do të ndërtojë termocentrale të reja në malin e Qyqavicës e jo në tokat e bukës siç ishin ndërtuar ato më parë.
Me parafytyrimin e thellësive me ar e të lartësive më dritë dhe të fushave det me kallinj buke shkonte të shkruajë për Kosovën, po, edhe këto, edhe jeta e njerëzit ishin Shqipëria, që do të bëhet…
Gëzuar viti që vjen dhe ajo ditë që do të vijë! Ishte ky urimi shqiptar i përsëritur nëpër vite e shekuj, që po dëgjohej edhe në atë mbrëmje gëzimi bashkë me cakërrimën e gotave në lartësinë e ‘Kullës”…

***
SHËNIM I SOTËM, 27 DHJETOR 2015: Në atë kohë të komunikimeve shumë të vështira, por edhe të ndaluara, nuk isha i sigurt nëse ka mbërritur në Tiranë dhe botuar reportazhi…Në Prishtinë u botua në fundin e dhjetorit të para dy dekadave – numrin e Vitit të Ri në gazetën e rezistencës “Bujku”, e vetme e përditshme shqipe në atë kohë në Kosovë, që ishte pjesë e lëvizjes për liri, pavarësi e demokraci, me orientim e përcaktim të fuqishëm properëndimor euroatlantik, kryeredaktor i parë-themelues i së cilës isha.

Nga Hazbi SHEHU, New York/
Qyteti i bardhë tregon jo vetëm bardhësinë e shtëpive me gëlqere, por shpreh sidomos ndjenjat e pastra të qytetarëve Beratas, dashurinë, miqësinë dhe mikpritjen e tyre. Lagjet e njëmbinjëdritareve flasin për ndërtimin e detyruar të shtëpive rreth kodrave dhe sipër tyre për tu mbrojtur nga armiqtë. Nuk po shkruaj që të zbukuroj vulën “Qytet Muze” dhenë nga komisioni ndërkombëtar, por të shpreh nderin e lindjes sime, të prindërve dhe stërgjyshëve në këtë qytet.
Çdo mëngjes rrezet e diellit i buzëqeshin qytetarëve Beratas në dritaret e lagjeve Kala, Mangalem dhe Goricë. Janë po këto dritare që në kohët më të lashta kanë plagosur shumë zemra vajzash, kur ato të mbyllura ndiqnin me sy lëvizjet e djemëve gjatë brigjeve të Osumit dhe rrugës kryesore. Kjo situatë sillte dashurinë platonike që në disa raste përfundonte në tragjedi. Ishin ndjenjat dhe zemrat e vajzave që kërkonin të fluturonin nga dritaret në lumë.
Unë e dua dhe e respektoj Beratin jo vetëm për bukurinë, për lashtësinë dhe arkitekturën e tij. E dua jo pse tërheq turistët nga e gjithë bota, por për njerëzit që e ndërtuan, për banorët, që mirëpresin dhe përqafojnë mikun në shtëpitë e tyre.
Qyteti ndodhet në veri të malit “Tomorr” dhe në Lindje të malit “Shpirag”, me perspektiva të mëdha për naftë dhe gaz. Ai është ndërtuar fillimisht rreth kodrave të Kalasë dhe të Goricës në të dy krahët e lumit “Osum”. Mali i lartë dhe madhështor “Tomorr” derdh dëborën, që rrjedh nëpërmjet përrenjëve dhe rrëkeve, që në vazhdim formojnë lumin “Osum”. Lagjet Kala, Mangalem dhe Goricë janë simboli i bukurisë dhe i lashtësisë së qytetit. Ato shprehin mrekullinë e ndërtimeve të banorëve të lashtë Beratas. Qëllimi kryesor i projektit për ndërtimin e shtëpive në majat e kodrave dhe në faqet e tyre nuk ka qenë bukuria, që na tërheq ne sot, por pozicioni i tyre për tu mbrojtur nga armiqtë.
Ndërtimi i shtëpive, rrugicave, shkallëve, etj. janë llogaritur që e gjithë lagja të përfaqësojë një shtëpi të vetme. Rrugicat kontrollohen nga dritaret e shtëpive. Sapo një i huaj do të hynte në cilëdo rrugicë; i pari banor i ndodhur në dritare do të lajmëronte të gjithë lagjen. Kjo lidhje nxiste banorët të dilnin në dritaret e shtëpive dhe të qëllonin armikun me mjetet e asaj kohe. Shtëpitë janë ndërtuar prej guri, të forta dhe të qendrueshme për të përballuar sulmet e armiqve. Pozicioni i ndërtimit të shtëpive rreth kodrave është i tillë që armiku ishte i detyruar të sulmonte vetëm nga poshtë. Pra ndërtimi i shtëpive në lagjet përkatëse tregon për mençurinë e banorëve të atëhershme. Lidhja midis lagjeve kryhej me anë të sinjaleve sekrete. Nuk kishte tradhëti brenda lagjeve, sepse mbrohej familja, farefisi dhe lidhja e gjakut.
Dora e mjeshtrave të lashtë të banorëve Beratas frymëzohej nga dashuria për tokën, për shtëpitë, për familjet e tyre. Ata kanë gdhendur dhe skalitur gurët, për të ndërtuar rrugicat dhe shtëpitë që të rezistonin në shekuj. Këto ndërtime janë kryer në kohë lufte me nje dorë skalisnin gurët, ndërsa me tjetrën mbanin pushkën për tu mbrojtur. Mjeshtrat nuk kanë derdhur lotë, por gjak në ndërtimin e këtyre lagjeve për ti bërë ato të përjetëshme. Kur ecën në këto sokakë të gurta dëgjon tingullin e çekiçit, ndërsa çdo goditje shpreh punën paqësore dhe gjakun luftarak të artistave të lashtë Beratas. Këto ndërtime të lashta dhe të bukura përfaqësojnë ndjenjat e banorëve të Beratit për dashurinë midis tyre. Kjo krenari nuk shpreh mburrje, por liri dhe dashuri njerëzore. Ata kanë derdhur gjak për të mbrojtur lirinë në trojet ku jetonin dhe kurr nuk kanë sulmuar për të shkekur tokat e huaja.
Bukuria e Beratit qendron jo vetëm në madhështinë si Qytet Muze por veçanërisht në karakteristikat për kuptimin jetës dhe kulturën e banorëve. Këtu nuk ndihet propaganda e ndonje feje. Ç’do ritëm fetar kryhet në kultet përkatëse; ndërsa në parqe, klube, kafene dhe rrugëve në shetitje ose dhe në punë shprehet vëllazë-rimi i banorëve. Ata diskutojnë për problemet shoqërore, zyrtare, etj. sikur të jenë të një feje.
Beratasit kanë trashëguar nga stërgjyshërit: punën, thjeshtësinë, urtësinë, mençurinë dhe mikpritjen. Egoizmi nuk para ka dalë mbi ujë në këtë qytet; edhe kur është shfaqur ujrat e lumit Osum e kanë rrëmbyer për ta çuar larg në det. Ata janë mjaftuar me mençurinë dhe urtësinë për zgjidhjen e problemeve shoqërore. Zgjidhja e kontradiktave me anë të forcës nuk është karakteristikë e njerëzve të mençur. Kush përdor pushkën e pëson nga pushka. Edhe në postet e larta qeveritare beratasit kanë lenë gjurma të thella të thjeshtësis, urtësisë dhe mençurisë, por për të mbrojtur vendin dhe nderin natyrisht kanë përdorur dhe armët. Varrezat e Kombit dhe ato të dëshmorëve shprehin renien e heronjve për t’i treguar vendin armiqve. Beratasi tipik i njeriut të thjeshtë, të urtë, studjues dhe të mençëm ka qenë Vehxhi Buharaja. Kur e caktuan punëtor me lopatë, ai nuk u demoralizua dhe nuk u dorëzua. Përkundrazi, në shtëpi studjonte dhe përkëthente. Ka qenë mjeshtri i penës, interpretues, shqipërues dhe krijues i veprave të mëdha Persiane. Ai ishte i thjeshtë si e vërteta. Kodrat e mbjellura me ullinj, etj., argumentojnë mençurinë dhe punën e madhe e njezëve të lashtë, për ti siguruar ushqimin lagjeve: Kala, Mangalem dhe Goricë, për atë kohë dhe sot për banorët e gjithë qytetit.
Berati plak mban në gjirin e tij thesarët e lashtësisë. Njeriu i sotëm duke i studjuar dhe vlerësuar ato mbetet i habitur jo vetëm për krijimin, por sidomos për ruajtjen e tyre në shekuj nga banorët beratas. Ata lindin punojnë dhe vdesin, ndërsa qyteti duket gjithmonë e më i ri. Bukuria dhe madhështia e qytetit të Beratit shkëlqen, jo vetëm nga lashtësia e ndërtimeve arkitekturale të mahnitshme, por veçanërisht nga buzëqeshja e ngrohtë dhe mikpritëse e qytetarëve. Beratasit kanë qenë dhe janë të thjeshtë, punëtorë dhe zanatçinj, qysh nga lashtësia. Ata ato që fitojnë në punë i konsumojnë në familje. Bëjnë një jetë të gjallë të lumtur dhe të lidhur me farefisin dhe shoqërinë. Rrallë takon familje të pasur në Berat. Në përgjithësi kanë shtëpitë e tyre kryesisht private, të mobiluar mirë në kushtet e një jete normale. Rrojnë me parimin që me të ardhurat dhe fitimet nga puna të ushqehen mirë sot, por njëkohësisht mendojnë për shkollimin dhe edukimin e fëmijëve. Në varësi të kushteve ekzistuese nuk kanë mundësi të mendojnë për tu bërë i pasur. Kjo është arsyeja që tek Beratasit egoizmi shfaqet dobët.
Bukuria e qytetarëve Beratas qëndron në kuptimin e vërtetë të jetës njerzore. Ata nuk jetojnë për tu pasuruar, por punojnë për të jetuar dhe për ta shijuar jetën me të gjitha format dhe bukuritë e saj. Atyre nuk ju pëlqen dhuna, por fjala e embël që të bashkoi dhe vëllazëroi njerëzit. Shembull tipik për të ilustruar mendimet e shprehura më sipër është shprehja e Z. Abdyl Pilafi: “Unë kam shtëpi. Ndihmoni me shtëpi njerëzit që po flenë jashtë”. Ai si dhe shumë të tjera tregon thjeshtësinë dhe mungesën e egoizmit tek qytetarët Beratas. Beratasit nuk janë mësuar të nxjerrin gështenjat me duart e botës. Ata ç’do punë e kryejnë vetë, nuk përdorin shërbetorë. Kjo ndodh sepse që në vogëli i kanë ndejtur punës tek koka. E duan dhe e respektojnë punën, sepse ajo ju sjellë të mirat materiale dhe shpirtërore.
Atje ku ka gjallëri, ka jetë dhe plakje. Krahas rinisë në lëvizje shohim dhe flokët e bardha të banorëve beratas të plakur në moshë, por me zemër të bardhë dhe mikpritëse. Shpirtin madhështor të banorëve të lashtë e gjykojmë dhe e ndjejmë duke vrojtuar dhe vlerësuar veprat e tyre antike të mrekullueshme. Ne jo vetëm i lavdërojmë, por më shumë i adhurojmë mjeshtrat e ndërtimit stërgjyshërit e qytetit tonë, sepse ato shprehin dhuratën e punës dhe të mençurisë.
Rol specifik në ndërtimin e qytetit ka luajtur, por dhe luan lumi Osum. Pamja e tij e zbukuron Beratin, por proçeset gërryese të ujrave në thellim të shtratit dhe brigjeve anësor është shkatërrues. Ky lum e ka origjinën tek shkrirja e dëborës së malit “Tomorr” dhe kodrave rreth tij. Ujrat e përrenjve lëviznin në drejtim të jesëvë më të ulta kryesisht drejt veriut. Këto ujra gërryenin shkëmbinjt në zonën më të ulët; midis kodrave të Kalasë dhe kodrës së Goricës dhe me kalimin e kohës u formua lumi Osum. Bazuar në studimet gjeologjike të shkëmbinjëve (përberja litologjike, matjet e elementeve të shtrishmëris si renia dhe orientimi i shtresave), arrihet në përfundim se shkembi i Goricës dhe ai i Kalasë janë vazhdim i njeri tjetrit. Këto studime janë kryer dhe në shkëmbinjtë e shtratit të lumit. Ç’do lumë ka fazat e tij të zhvillimit: të rinisë, të pjekurisë dhe të pleqërisë. Osumi ndodhet në fazën e rinisë; prandaj ai vazhdon të gërryejë jo vetëm shtratin e tij në thellësi, por dhe të dy brigjet. Në saj të këtyre gërryerjeve vazhdon të zvogëlohet gjerësia e rrugës kryesore që lidh pjesën veriore të qytetit me qendrën. Gjithashtu gërryerjet rrezikojnë këputjen e kembëzave të urës të Goricës dhe shembjen e saj.
Problem tjetër i rëndësishëm i këtij qyteti është mbrojtja e udhëtarëve (që kalojnë në rrugën kryesore kryesisht në zonën nga ura e Goricës e deri në rrugën për Mangalem) nga copat e shkëmbit të Kalasë si rezultat i gravitacionit. Këto janë çeshtje serioze si për tani dhe për të ardhmen e Beratit. Unë po i shtroj këto jo vetëm si vrojtues dhe si qytetar Beratas, por si specialist gjeiolog që kam kryer studimet gjeologjike në rrethin e Beratit së bashku me specialistet e tjerë. Eshtë e domosdoshme që të ngrihet një grup pune të përbërë nga specialistë gjeologë, ing. ndërtimi, përfaqësues të Bashkisë, etj. Ky grup duhet të përpilojë një plan pune që të parashikojë punimet urgjente dhe ato për të ardhmen. Drejtuesit e qytetit të Beratit duhet të studiojnë seriozisht problemet e mësipërme dhe të parashikojnë masat përkatëse për realizimin e tyre. Duhet theksuar se rruga kryesore, rruga e Goricës dhe shkembi i Kalasë mbi rrugë jo vetëm që janë kyçi për zhvillimin e qytetit, por rezikojnë jetën e banorëve. Të gjithë qytetarët e këtij qyteti duhet të lëvizin, të marrin pjesë direkt në diskutimin dhe zgjidhjen e këtyre problemeve që lidhen me zhvillimin Europian të qytetit tonë të Beratit. Sigurisht përgjegjësinë kryesore e kanë drejtuesit e vendit që të luftojnë për të siguruar jo vetëm projektet, por fondet përkatëse nga qeveria dhe kompanitë private. Në planin e rregullimit të qytetit, zona nga ura e Goricës e deri në hyrjen për në qendër ku përfshihen: rruga kryesore, shkëmbinjtë që lidhin Kalanë me Goricën dhe ura e Goricës duhet ti nënshtrohet në mënyrë urgjente nje studimi kompleks gjeplogo ndërtues, sepse kjo është nyja për zhvillimin e qytetit.
Dëshira për të njohur botën e madhe, por veçanërisht gjendja shumë e rendë ekonomike i detyroi shqiptarët të emigronin me lotë në sy dhe me dhembje në shpirt dhe në zemër. Emigracioni po të kesh mend dhe fuqi të pasuron, por braktisja e vendlindjes të plagos. Në këto raste për t’ju shmangur fjalës “tradhëti”, përdoret shprehja e shpresës ekonomi. Populli gjykon i dënon, por duke patur parasysh nevojat dhe kushtet përkatëse dhe i përqafon. Emigracioni dhe malli për Atdheun janë binjakë. Gati të gjithë kërkojnë të largohen për të parë botën e madhe dhe për një jetë më të mirë. Kur je larg Atdheut të plagoset zemra nga kujtimet për familjen, farefisin, shoqërinë dhe rrugët e rrugicat. Mendon për përplasjet me jetën plot vuajtje por e ndërthurur me bukuritë e vendlindjes. Kur kthehesh në Atdhe e ndjen më thellë dashurinë e njerëzve të tu të dashur në përgjithësi dhe buzëqeshjen mikpritëse të Beratasve në veçanti. Më kujtohet mirë dita e kthimit. Sapo dola në mëngjes nga dera e shtëpisë, i ndjekur nga nje natë plot me ankthe dhe pritje, fjalët mikpritëse dhe buzëqeshjen e parë e mora nga fqinjët e pallatit. Më përqafuan dhe u shprehën “Urdhëroni në shtëpi, të bisedojmë se na ka marrë malli”. Me të hyrë në rrugë dëgjoj thirrje “Mirë se erdhe vëlla i dashur”. Të shtrëgojnë duart të përqafojnë dhe shprehen “Ekonomia të detyron të largohesh, por zemrën e ke lënë këtu në këtë rrugë dhe tek këta njerëz”.
Dal nga lagja për të vazhduar në rrugën kryesore. Lë në të djathtë Xhaminë dhe hyj në parkun e Dëshmorëve të Kombit. Nuk kisha ecur më shumë se dhjetë hapa, kur dëgjoj nje zë “Erdhe Hazbi!”. Ishte zëri i shokut dhe mikut të lagjes, Sulejman Fuga, i ulur në nje nga solat e parkut. U përqafuam dhe u ulëm për të biseduar. Pyetja e parë që ai më bëri ishte “Ç’është emigracioni?” Unë ju përgjigja “Je i lumtur o Sulejman, që nuk ndoqe rrugën time. Lotët për vendin e lindjes, për shokët, miqtë dhe rrugët ku luanim dhe grideshim; atje larg në vetmi të mbysin”. Ai më shihte drejt në sy dhe përgjigjej “E kuptoj, e kuptoj”. “Jo”, ju përgjigja unë. “Që ta kuptosh duhet ta jetosh. Mua më vret ndërgjegja e quaj veten dhe tradhëtar se nuk ju binda shprehjes së popullit “Guri i rendë në vendin e tij”.” “Jo, i dashur jo,” u përgjigj Sulejmani, “gjëndja e rendë ekonomike i detyroi dhe vazdon ti detyrojë njerëzit që të largohen. Ti mendove për të ardhmen ekonomike të familjes e në veçanti të fëmijëve, prandaj nuk është tradhëti, por nevojë ekonomike; megjithatë brengat e shoqërisë nuk kurohen me nje bisedë të lehtë si kjo e jona”. U ndava me Sulejmanin dhe vazhdova rrugën në drejtim të urës Goricës.
Majtas rrugës kryesore, pikërisht në fillim të rrugës malore për në Kala ndodhet varri i Baba Aliut. Në krahë të djathtë të rrugës dhe në fund të parkut është libraria e Abdyl Pilafit. Duke vazhduar të ecja drejt rrugës kryesore për në qendër ktheja kokën majtas nga shkembi i Kalasë për t’ju shmangur rënies së copave të shkëmbinjve. Duke ecur rrugës nga restoranti i ndërtuar në të djathtë të rrjedhjes së lumit Osum, nje zë i embël më tingëlloi në vesh “I dashur Hazbi!”. Ishte Thoma Kajana, të cilit i kisha dhenë kitaren para largimit tim nga Berati. Tomi me buzëqeshjen e tij karakteristike më përqafoi dhe më tha “Të prisja”. Pastaj më ftoi për kafe në restorantin e tij, pranë rrugës për në Mangalem. Duke pirë kafen ai u shpreh “Ti vetëm trupin ke andej, se mendjen dhe shpirtin e ke këtu në Berat”. Leonidha Basko që ishte duke punuar në dyqan, dëgjoi bisedën time me Tomin dhe doli nga dyqani më përqafoi dhe mu drejtua mua “Mos u largo pa ja shtruar vënçe bashkë se do zemërohem”. Po të le të lirë për të takuar dhe shokët e tjerë. Pasi u ndava me Tomin dhe Lonin vazhdova rrugën për në drejtim të qendrës.
Hyra në farmacinë e Lika Kolanit. Sapo më pa më përqafoi me dashuri dhe me harre. E pyeta për familjen, për vëllanë Kiçon dhe shokët. “Ta mbyll farmacinë, mbledhim dhe shokët e tjerë dhe ja shtrojmë?!” “Të faleminderit”, ju përgjigja, “por jo tani se jam nisur për në Bibliotekën e qytetit”. Gjatë rrugës për në Bibliotekë çdo 5-6 hapa takoja shokë dhe miq, të cilët më përqafonin dhe më pyesnin për jetën në botën e jashtme. Në parkun para Bibliotekës takova shokun dhe mikun tim Servet Muka, që ndodhej i ulur në nje stol. Ai më detyroi të ulem me të dhe filloi të më tregonte peripecitë e burgut. “Ah i dashur Servet,” i thashë, “të tilla peripeci dhe më të tmerrshme duke shkuar deri në pushkatim kaluan dhe kolegët e mi të Institutit Gjeologjik të naftës”. “Po,” u përgjigj Serveti, “i di sepse me disa prej tyre kam qënë bashkë në burg”. Pas një bisede të shkutër u ndava me të duke i premtuar për një tjetër takim dhe hyra në Bibliotekë. Takova drejtoreshën, me të cilën biseduam rreth të ardhmes së bibliotekës “Vehxhi Buharaja”. I dhurova dy kopje të librit tim me titull “Kujtime dhe Mbresa” dhe u largova.
Vazhdova të ecja në rrugën kryesore. Në anë të majtë të rrugës zhvillohej tregëtia e hapur. Në kryqëzim të rrugëve takova Komin. E përqafova dhe e pyeta “Cfarë bën?”. Ai u përgjigj “Eshtë varfëri e madhe këtu në Berat. Të gjithë detyrohen të shesin; unë shes stofra dhe basma.” “I dashur Komi, a të kujtohet filmi Indian, “Tellalli”? Shes basma dhe kadife, dalin vajzat në penxhere…?” “Po”, u përgjigj Komi, “po ai ishte filmi i rinisë. Ne këtu po shtrëngojmë rripin e ekonomisë, të urisë dhe pleqërisë. ” “I dashur Komi, dëshiroj të më shoqërosh për të parë fundin e kësaj tregëtie në rrugë, pa penguar punën tende”. Ai i thirri gruas së tij që të merrej me dyqanin dhe të dy u nisëm. Gjatë rrugës takova disa ish-studenta të mi të cilët ishin bërë tregëtarë të këtij pazari. Ky pazar konsiderohej zemra e të ardhurave të njerëzve të pa punë në Berat. Tek stadiumi ku ishte dhe fundi i kësaj tregëtie të lirë të rrugës u ndamë me mikun tim Kozma. Pasdite dhe mbremjen e kalova me vëllanë, kushërinjt e mi dhe të gruas.
Kohën tjetër të qendrimit tim në Berat, ja kushtova shokëve të fëmijërisë, kryesisht të lagjes duke shëtitur nëpër rrugicat ku dikur luanim. Nga takimet me shokët dhe miqtë konstatova se shumica e shokëve, miqve dhe kolegëve ishin larguar nga Berati; kryesisht në Tiranë, por dhe nje pjesë e mirë jashtë shtetit.
Një ditë të bukur me diell duke kaluar pranë kafenesë “Tomorri” ose që shpesh njerëzit akoma e quajnë “Turizmi” takova një të njohurin tim. Ai duke më përqafuar më tha “Nuk të kam parë prej kohësh.” Unë ju përgjigja “A ke kohë të lirë të pimë nje kafe?” “Po”, u përgjigj ai dhe të dy u drejtuam për në kafene. Pasi u ulëm dhe porositëm kafet vazhduam bisedën. I pari më pyeti ai “Si ja kaloni andej?” “Dëgjo i dashur! Mërgimi është i rendë fizikisht dhe shpirtërisht. Atje larg vendit tënd nuk të presin me krahë hapur. Që të jetosh normalisht, duhet të jesh i fuqishëm fizikisht gjithashtu duhet të dish dhe gjuhën. Për të huajt pa shkollë ka vetëm punë të renda: në ndërtim ose pastrim shtëpish, zyrash etj., por dhe këto mund ti gjesh me ndihmën e njerëzve që punojnë atje prej kohësh. Nëse nuk gjen punë mund të lypësh për të jetuar. Kuptohet se kurrë nuk gjen punë përveç ankthit për jetën, sepse qeraja është shumë e lartë, ke dhe mërzitjen e largimit nga Atdheu. Kjo është situata reale e emigranteve atje. Unë vij shpesh në Berat, por nuk vë re ndonjë ndryshim, nuk ka zhvillim. Berati ka mbetur siç ka qenë dhe përgjegjësia për këtë gjendje i përket drejtuesve të qytetit, qeverisë dhe politikanëve të zgjedhur nga populli i Beratit.”
Menjëherë ndërhyri bashkbiseduesi duke u shprehur “Fondet kanë qenë të pamjaftueshme.” “Nuk është kjo arsyeja,” ju përgjigja unë, “pse për disa qytete, institucione, etj, rubineta e parave është harruar të mbyllet? I dashur, arsyeja e vërtetë që qyteti i Beratit nuk është zhvilluar ka qënë dhe vazhdon të jetë inati partiak. Meqë kemi kohë kafeneje, unë do të bëj nje analizë të situatës. Bota e vlerësoi qytetin me titullin e merituar “Muze”, jo për bukurinë natyrore, por për duart e arta të mjeshtrave të lashtë Beratas që e ndërtuan këtë qytet mbi shkëmbinj. Ky vlerësim i lartë është dhuratë dhe pasuri e madhe jo vetëm për Beratin por për të gjithë Shqipërinë, sepse sjell të ardhura në valutë në thesarin e shtetit. Këto pasuri jo se nuk njihen nga politikanët që drejtojnë shtetin tonë, por nuk i ka lenë egoizmi partiak që këto para të derdheshin në arkën e shtetit. Ato para do të ndihmonin sado pak familjet në varfëri, njerzit e paaftë për punë, të sëmurët, sakatët, të ngujuarit nga gjakmarrja, etj.” “Me sa jam unë në dijeni, turistët e huaj e kanë vizituar Beratin”, u shpreh bashkëbiseduesi. “Nuk e prisja këtë thenie nga një Beratas. Nëse ndonjë turist ka ardhur për vizitë në këtë qytet, me siguri që i është prishur makina ose do ti jetë thyer ndonjë pjesë e saj gjatë udhëtimit në rrugët Lushnjë-Berat ose Fier-Berat. Ky turist jo vetëm që nuk do ta përsëriste për herë të dytë nje udhëtim të tillë, por është bërë propagandues për të mos ardhur turistë të tjerë në këtë qytet. Situatën e qytetit Muze e ka të qartë çdo Beratas, por në veçanti atë e njohin drejtuesit e muzeut Ajet Nallbani, etj. Ata me ato pak fonde që i kanë dhenë jo vetëm që po rehabilitojnë ndërtimet e lashta, por përgatitën materiale propagandues në gjuhën shqipe dhe anglisht. Një miku im, Vladimir Çela, më dha disa kopje të këtyre materialeve, të cilat i shpërndava në Berat dhe do ti shpërndaj në New York. Drejtuesit e qytetit si dhe përfaqësuesit e tij në qeveri duhet të punojnë me seriozitet që drejtuesit e shtetit Shqiptar ta kuptojnë dhe ta njohin vlerën e qytetit muze të Beratit, siç e ka kuptuar dhe vlerësuar komisioni ndërkombëtar i botës.” “Ky takim më gjallëroi dhe më kujtoi shoqërinë tonë të vjetër” u shpreh miku im. “Nesër”, vazhdoi ai nisem për Tiranë, “nëse dëshironi shkojmë bashkë.” “Ju falenderoj për ftesën, por nuk mundem sepse pasnesër nisem për në New York.” Pastaj u ngritëm u përqafuam dhe u ndamë.
Pas tre javësh qëndrimi në Atdhe u ktheva në New York. Duke ecur takova rastësisht shokun tim, Jorgjin. Më përqafoi dhe më pyeti “Si ja kalove në Shqipëri?” “Mirë”, ju përgjigja, “fare mirë, por e dhimbshme është largimi nga vendlindja, njerzit e dashur, farefisi, shokët, miqtë, rrugët, rrugicat ku ke luajtur me shokët e lagjes.” “Po”, u përgjigj Jorgji, “e dhimbshme, madje shumë e dhimbshme, por akoma më e dhimbshme është ndarja nga fëmijët.” “Ke të drejtë, megjithatë malli më merr shpesh për vendin e lindjes në qytetin tim të paharruar Berat.” Jorgji më përqafoi dhe u ndamë për të vazhduar jetën në qytetin plot zhurmë, emocione dhe punë.
Kjo është jeta plot ankthe e emigrantit. Këtu duhet vullnet, durim, punë dhe shpresë.

Nga Enkela Vehbiu-Nebraska/
Pranverё 2001. Zilja ra gjatё nga ana tjetёr e telefonit. Mё nё fund njё burrё i nxehur mu drejtua nё shqip – Çfarё don?
I kthehem po shqip:
– Mora tё konfirmoj orёn.
U ndje keq, mё kёrkoi nё anglisht falje pёr tonin, dhe qeshi me tё madhe. Nё qytetin universitar tё Las Krusesit nё jug tё Nju Meksikos njihja vetёm njё vajzё shqiptare. Njё ish profesor i universitetit dhe tenist i zoti, me prindёr nga Korça, kish dёgjuar pёr ne tё dyja dhe na ftoi nё shtёpinё e tij pёr darkё. Atё pasdite familjen e profesorit e kishin shqetёsuar mjaft telefonatat e telemarketingu saqё ai i kish sugjeruar tё birit ti drejtohej telefonatёs sё radhёs nё shqip. Unё isha telefonata e radhёs.
Vec sё qeshurёs, sa herё qё e kujtoj, ai moment mё ngjall dhe kёrshёri – njё njeri i shkolluar, lindur e rritur ne SHBA, ende ruante brenda vetes pak Shqipёri. Si ka mundёsi? Çfarё na bёn shqiptarё? Çfarё na bёn krenarё? A i pёrkasim njё trualli? A e kultivojmё identitetin shqiptar? Literatura ёshtё e shumtё, por po e lё mёnjanё sot. Pyetjet e mia, aq mё tepёr tё shkruara nё prag pamvarёsinё e vitit 2015, u ula ti ndajё me dy çifte – dy shqiptarё tё Shqipёrisё dhe dy shqiptarё tё Kosovёs, katёr shqiptarё tё diasporёs.

1-Shqiptarёt e Shqipёrisё

Burrelasit Melida dhe Dilaver Gasa flasin qetё. Tё trashёguar me tre femijё dhe gjyshёr tё njё mbese, ata u vendosёn nё Omaha, Nebraska 13 vjet mё parё. Nё njё shtёpi tё rehatёshme nё zemёr tё Amerikёs, futesh dhe brenda gjen Shqipёrinё. Foto tё Burrelit, pllaka tё Skёnderbeut, Durrёsit dhe Krujёs zbukurojnё muret e lyera kёndshёm, ndёrsa nga ekrani tingujt e shqipes mbushin shtёpinё sa mё duket se vajza Matiane prej porcelani e vendosur pranё televizorit me zor pret t’ia marr valles. Me emocion Melida dhe Dilaveri mё pёrshkruajnё ndjesinё e tyre.
Festa e flamurit nё Shqipёri, mё thonё, kurrё nuk rroku zemrёn. Edhe pse nё mendimin e tyre ёshtё festa mё rёndёsishme ajo nuk u ndje si e tillё asnjёherё. Tё dy pjesёn mё tё madhe tё jetёs e kanё kaluar nё Shqipёrinё e kuqe, dhe si traditё, mё 28 nёntor anёtarёt e komitetit tё partisё mbanin njё fjalim nё qendёr tё qytetit, ndёrsa mё 29, vendosnin kurora tek varrezat e dёshmorёve, tё ndjekur nga femijё. Nё pёrvjetore shton Dilaveri shkohej dhe festohej dhe nё Vlorё. Qytetin e mbajnё mend tё zbukuruar me flamuj. Vetё nuk kanё pasur kurrё flamur nё shtёpi, ndёrsa himnin kombёtar e dёgjonin dhe kёndonin shumё rrallё. Festa asnjeherё nuk u pa si festё mё thonё, por si ditё pushimi. Nё mёndje shёnoj – pamvarёsia nuk arriti kurrё tё rrokё qelizёn e shoqёrisё shqiptare. Identitet i pazhvilluar. Dita e flamurit – thjesht njё datё pa emocion.
Gjёrat ndryshuan kur erdhёn kёtu dhe vetёm nga njё shkak – malli pёr mёmёdhe. Flamurin e festojnё çdo vit, dhe Melida 56 vjeçare, kujton 100 vjetorin e pavarёsisё. Vura njё flamur tek dera mё thotё, i ndoqa nё televizor tё gjitha festimet dhe qaja sa nga gezimi ashtu dhe nga mёrzija. Doja tё isha atje. Ndёrsa Dilaveri, 57 vjeçar, shton se sa mё shumё moshohet aq mё shumё mallёngjehet. Nuk mё mallёngjejnё vdekjet mё thotё, por ngjarjet pozitive dhe ndodhitё njerёzore, ato po. 100 vjetorin e pamvarёsisё tregon ta ketё ndjerё shumё, por jo aq sa pamvarёsinё e Kosoves. Nё kёmbё pёrgjatё gjithё kohёs sё leximit tё deklaratёs nё parlament kujton lotёt qё pa kontroll i mblidheshin tek mjekrra. Eshtё fitore e madhe thotё – Kosova e lirё.
2-Shqiptarёt e Kosovёs
Fortesa dhe Gazmend Ademi, tё dy nga Ferizaj, mbёrritёn nё Omaha nё verёn e ’99-ёs. Tё rinj siç ishin me vetёm 17 dhe 21 vite mbi supe seicili, ankthi i kish pushtuar tek uleshin nё Omaha. Gazmendi biles kishte menduar si tё gjente ca kartona dhe tё ndёrtonte njё strehёz pёr tё kaluar natёn. Pak e dinin qё nё aeroport I pritnin jo vetёm njerёz, por dhe kamera tё televizioneve lokale. Ardhja e refugjatёve tё luftёs sё Kosovёs bёri bujё nё edicionet e mbrёmjes. Tё nesёrmen telefoni I sponsorizuesit, personit qё I strehoi, ra pёr Gazmendin. Genc Gjoca, nje shqiptar i Tiranёs i foli shqip. “Vdes e shkoj dhe atё telefonatё dhe njeri nuk e harroj,” thotё Gazmendi, ndёrsa lufton me lotёt qё i veshin sytё. Jo vetёm se ishte hera e parё qё dёgjonte shqipe tё pastёr por mbi tё gjitha siguria qё i dha prania e njё shqiptari. Siç thonё tё dy, njё shqiptar i Shqipёrisё ёshtё respektuar gjithnjё ashtu siç respektohet njё vёlla i madh nga njё shqiptar i Kosovёs. Tё dy djem tё njё nёne – Shqipёri.
Epike – vetёm kёshtu mund ta pёrkufizoj forcёn e ndjenjёs sё te rinjve pёr atdhe, qё sot janё qytetarё amerikan, tё trashёguar me tre femijё dhe tё rehatuar si mos mё mirё nё dheun e ri. Fortesa kujton ta kenё festuar pamvarёsinё nё shkolla me programe artistike. Ana zyrtare ishte shumё e vakёt – nuk kishin tё drejtё tё festonin, por brenda shtёpisё ndjenja rrihte fort. Vatёr dhe flamur. Dasёm dhe flamur. Shtёpi e re dhe flamur. Kёngё dhe Shqipёria nёna jonё. Fjalim dhe Shqipёria nёna jonё. Shqipёria, shqiptarёt, flamuri – tё gjitha sё bashku njё mburrje pajustifkim siç e pёrshkruan Gazmendi – e ngulur thellё nё qelizёn e shoqёrisё Kosovare.

3- Katёr Shqiptarё tё Diasporёs

Dilaveri e pёrgjithёson shpejt marrdhёnien e shqiptarit te Shqipёrisё me atё tё Kosovёs – nё Shqipёri ne kemi vuajtur pёr bukё, ata nё Kosovё kanё vuajtur pёr flamur. Ndaj, as ne nuk I kuptojmё plotёsisht ata, dhe as ata ne. Nga kjo qasje mundesh ti japёsh shpjegim edhe tё pёrbashkёtave dhe ndryshimeve qё katёr shqiptarёt vёnё re tek njёri tjetri.
Gjuha bashkon. Fortesa mban mend tё jetё rrёnqethur herёn e parё qё ka dёgjuar shqipen standarte. Gazmendi e pёrforcon. Nuk ia njihnin tingullin. Nё fshatra lart nё kodёr edhe I kapnin valёt e TVSH-sё, nё qytet veshin e kishin tё pa vrarё me gjuhёn. Por shqipja edhe ndan. Melida vё nё dukje vёshtirёsinё. E kam pasur dhe vazhdoj nё disa rast ta kem tё vёshtirё t’ia kuptoj tё folurёn. Fortesa ka mё pak, por ende has probleme nё bisedat telefonike. Por ndryshimi I madh vjen nё konsideratёn pёr njёri-tjetrin.
Fortesa flet me respekt pёr dёshirёn e shqiptarёve tё Shqipёrisё pёr shkollim dhe vendin e gruas nё familje. Ne jemi prapa shton ajo. Gazmendi ka vёnё re se janё mё tё hapur. Kosovarёt sipas tij nuk ta thonё kurrё atё qё mendojnё aq hapur. Por lёndime dhe ka. Fortesa ёshte çuditur qё nuk e ka dёgjuar deri vonё fjalёn Kosovё nё asnjё kёngё tё Shqipёrise. Kёta nuk paskan menduar fare pёr ne – kujton Fortesa ti jetё drejtuar Gazmendit, I cili pёrpiqet ta qasё nga ana tjetёr situatёn. Ne kemi pritur mё shumё thotё ai sepse nuk kemi ditur fare pёr vuajtjet tuaja. Dhe sot e kёsaj dite nuk munden ta imagjinojnё jetёn nё Shqipёrinё e kuqe. Nuk e shprehin, por kam ndjesinё qё nё pёrgjithёsi kanё pёrjetuar njё far harrese nga vёllai I madh. Megjithatё, siç thotё Gazmendi, njё shqiptar I Kosovёs nuk e ul kurrё njё shqiptar tё Shqipёrisё.
E pёrbashkёta e dy shqiptarёve ёshtё mё e lehtё. Fortesa menjeherё rreshton thashethemen dhe qesh. Gazmendi e plotёson listёn me mikёpritjen, tё njёjtёn gjё qё rreshton dhe Melida. Tё dy palёt ndjejnё tё mos I pёrkasin plotёsisht mё as Kosovёs dhe as Shqipёrisё. Jemi si goca – shton Dilaveri I cili ka nje aftёsi tё kёndёshme pёr ti kufizuar situatat thjesht – martohet, shkon me bujt tek baba dhe pas pesё ditёsh dёshiron tё kthehet nё folenё e vet. Nuk na gjehet karari me njё fjalё – plotёson Melida.
Pamvarёsisht se nuk ndjejnё ti pёrkasin vendeve tё tyre si mё parё, pa ngurrim tё thonё se ёshtё koha pёr njё shtet tё vetёm shqiptar. Gazmendi, I cili I mban tё dy flamujt nё shtёpi, I kupton intelektualёt dhe nё mёndje u jep tё drejtё pёr tё gjitha ç’ka kanё kundra njё shteti tё pёrbashkёt. Me shprit ama – jo. Nё zemrёn e çdo shqiptari tё Kosovёs ёshtё dёshira pёr bashkim thotё ai. Ndjenjёn e shqiptarisё e kanё kaluar dhe tek fёmijёt, te cilёt tё dy palёt I kanё rritur tё jenё krenarё qё janё shqiptar. Po pёr çfarё tё jenё krenarё?
Fortesa pёrmend gjuhёn dhe historinё. Gazmendi flet me mburrje pёr besёn e shqiptarit. Melida buzёqesh dhe ia lё fjalёn Dilaverit. Ne jemi njё komb I vogёl kёshtu qё dhe kountributi ynё ёshtё modest, thote ai mendueshёm, por jemi rreshtuar gjthnjё me progresin, gjithnjё me tё mirёn nё ngjarjet historike botёrore ku testohen kombet. Dhe pёr kёtё duhet tё jemi krenarё.
Lё bisedat dhe e ndjej fort identitetin tim jo si shqiptar I Shqipёrisё, jo si shqiptar I Kosovёs, por si shqiptar I kombit tim – kёtij grupimi abstrakt qё duhet tё ketё pasur njё ndjenje pёrkatёsie tё çeliktё, tё mirёformuar kohё para pushtimit 2000 vjeçar, qёkurse grupimi im I mbijetoi historisё. Ne ridolёm me gjuhёn tonё. Ne nuk u asimiluam. Ne I themi vetes Shqype.
Shpresoj qё dita tё vij, kur sociologё dhe antropologё, gjuhёtarё dhe historianё, te ma shpjegojnё qartazi, pa emocion dhe zёnka tё mёrzitёshme, kёtё pёrkatёsi. Tё ma pёrshkruajnё deri diku kombin tim ashtu siç ka qenё dhe tё mё udhёheqin kujdesёshёm drejt asaj qё ata mendojnё qё duhet tё jetё. Deri mё atё ditё, do tё vazhdoj tё jem verbazi – Krenare qё Jam Shqiptare.

-Në sheshe qytetesh koncerte dhe plot njerëz në festë dhe dritë e shkëlqim fishekzjarresh drejt qiellit në natën e ndërrimit të moteve, me acar e pa dëborë/
-Në 2016-tën fëmija i parë djalë, e uron Presidentja Jahjaga/
“Në robëri pritet veç festa e lirisë”, ishin raportimet që kam bërë nga Kosova në fundvitet e para 1999-ës, kur edhe reportazhet futuristike ishin në kërkim të lirisë…/
Nga Behlul Jashari*/ PRISHTINË, 1 Janar 2016/ Në Kosovë Viti i Ri 2016, i 17-ti në liri e i 8-ti në pavarësi, është pritur si tradicionalisht këtyre viteve në sheshe qytetesh me koncerte e plot njerëz në festë dhe dritë e shkëlqim fishekzjarresh drejt qiellit në natën e ndërrimit të moteve, me acar e pa dëborë.
Organizuar nga komuna e Prishtinës, në kryeqytetin kosovar, në sheshe, programi argëtues me koncerte nisi në ditën e fundit të 2015-tës, në orën 14:00 dhe përfundoi pas mesnatës – para mëngjesit të ditës së parë të 2016-tës, në orën 01:30. Por, edhe pas kësaj ore dhe deri në mëngjes festa në sheshe vazhdoi…
Prishtina në muajin dhjetor në pritje të festave të fundvitit është mbushur shkëlqim dritash e dekorimesh, bredhat e mëdhenjë me stoli janë vendosur në tre sheshet e qendrës, “Skënderbeu” , “Nëna Terezë” dhe “Zahir Pajaziti”, si dhe në “porta hyrëse” të qytetit. Pjesë e organizimeve për festën e Vitit të Ri ishte edhe “Tregu i fundvitit” në shesh.
Për Kosovën Viti i Ri 2016 pritet të sjellë liberalizimin e vizave, tani pritet vetëm rekomandimi për këtë proces, pas raportit përfundimtar të Komisionit Evropian publikuar në 18 dhjetor në Bruksel dhe plotësimit të kritereve të fundit që janë theksuar.
Ndërsa, ngjarja më e rëndësishme e Kosovës e vitit 2015, madje edhe që nga shpallja e pavarësisë në 17 shkurtin historik 2008, vlerësohet Marrëveshja për Stabilizim Asociim e nënshkruar në 27 tetor në Strasburg me Bashkimit Evropian, e cila krijon për herë të parë marrëdhënie kontraktuale.
Për Kosovën e Shqipërinë në vitin 2016, një nga ngjarjet e rëndësishme është paralajmëruar të jetë inaugurimi i “autostradës” energjetike – linjës interkonektive 400 kV, ndërtimi i së cilës në pjesën kosovare, me investim rreth 34 milionë euro, përfundoi para festës së Vitit të Ri.
Shumë kosovarë për festën e Vitit të Ri kanë udhëtuar për në Shqipëri, plot mirëpritje, nëpër portën kufitare Vërmicë-Morinë të autostradës së kombit, e nëpër vendkalimet e rrugëve tjera që lidhin, Qafë e Prushit dhe Qafë e Morinës, në të cilat, sipas Qendrës Kombëtare për Menaxhim Kufitar është kaluar dhe kalohet edhe në këto momente pa pritje e pa kolona.
Policia kosovare për festën e Vitit të Ri ishte angazhuar sipas planit operativ “Fundviti 2015”, për të ofruar siguri në tërë territorin e Republikës së Kosovës.
Presidentja e Republikës së Kosovës, Atifete Jahjaga vizitoi sot Klinikën e Gjinekologjisë në Qendrën Klinike Universitare në Prishtinë, nënen që lindi fëmijën e parë në vitin 2016, duke i dëshiruar jetë të gjatë dhe të lumtur djalit dhe nënës, ndërsa, kryetari i Kuvendit, Kadri Veseli, në prag të ndërrimit të moteve qëndroi në Gadime të Epërme të Lipjanit, në familjen e fëmijës së parë të lindur në Kosovë në vitin 2015 dhe i uroi ditëlindjen.
“Vizitova nënën Jetmirën, e cila kishte kaluar një lindje të mirë gjatë natës së mbrëmshme dhe e urova për lindjën e fëmijës. Bebes së vogël i dëshirova jetë të gjatë, fat, shëndet dhe gëzime në jetën e tij së bashku me gjithë familjen e tij. Poashtu, shfrytëzoj edhe njëherë rastin që t’i uroj te gjithë qytetarët e Kosovës për një vit të mbarë dhe të suksesshëm”, deklaroi Jahjaga.
Sipas të dhënave të publikuara vitin e kaluar nga Agjencia e Statistikave të Kosovës, brenda vitit në 2014-tën kishin lindur 25 929 fëmijë. Emrat më të shpeshtë, të rekordit, për vajzat ishin Erina me 199 pagëzime dhe Alea me 182, ndërsa për djemtë Diar me 215 dhe Amar me 180. Bineqë u lindën 756 foshnja, ndërsa treneqë e më shumë u lindën 36 foshnja.
Drejtusit institucionalë e politikë të Kosovës kanë uruar që Viti i Ri 2016 të jetë një vit i mirëqenies dhe i mbarësisë, i ndryshimeve për një jetë më të mirë, i punës, shpresës dhe besimit.
“Është çasti më i duhur që të reflektojmë së bashku dhe që me forcën e vullnetit me të cilën fituam lirinë dhe krijuam shtetin, të angazhohemi që ta bëjmë Republikën e Kosovës anëtare të denjë të familjes së madhe evropiane”, është shprehur në mesazhin e urimit kryeministri kosovar, Isa Mustafa.
Në vitin e madh të lirisë së Kosovës 1999, në mbrëmjen e 31 dhjetorit mëse 100 mijë njerëz për herë të parë të lirë ishin në sheshet kryesore të Prishtinës në pritjen e Vitit të Ri 2000. Festime të mëdha në sheshe kishte edhe në qytetet e tjera ksovare.
“Në robëri pritet veç festa e lirisë”, ishin raportimet që kam bërë nga Kosova në fundvitet e para 1999-ës, në vitet e shtetrrethimeve ushtarako-policore, luftës, masakrave, spastrimit etnik e gjenocidit kundër shqiptarëve.
Pikërisht para dy dekadave, në prag të Vitit të Ri, kam shkruar reportazhin futuristik – “Reportazhin e ardhmërisë” me titullin “Një ditë e një viti që vjen”, ku personazhi ishte gazetari i Agjencisë Shqiptare të Lajmeve i ardhur nga Tirana në Kosovën e lirë. Shumë nga ato ngjarje që në atë kohë okupimi e dhune të egër në atë reportazh ishin si ëndërr, ishin fantastike e parashikime, kanë ndodhur dhe janë realizuar viteve e ditëve që erdhën.
Në kohën e viteve të rënda të okupimit me shkrimet futuristike e shihja dhe e përshkruaja Kosovën e së ardhmes, të lirë, shtet, të ëndërrave.
Një nga reportazhet futuristike ishte edhe “Udhëtimi për në Prizren…”, që e kam shkruar më pas, para 19 viteve, dhe është botuar në 31 dhjetor 1996. Personazhi, e nisura nga Arta, jugu i trojeve ku flitet shqip, në kërkimet e saj drejt “Mollës së Kuqe”, ku tregohet se dikur ishte kufiri verior, shkoi edhe në qytetin e Lidhjes Shqiptare të Prizrenit, ku ndodhte diç e ngjashme me takimin e parë historik të qeverive të Shqipërisë e Kosovës në 11 janar 2014 pikërisht në Prizren.
Kur shkruaja reportazhet futuristike ishte koha kur mes Kosovës dhe Shqipërisë ishte “Muri ndërshqiptar si ‘fundi i botës’”, si e titulloja reportazhin që u botua në 19 mars 1996, dhe kur “Sa afër e sa larg Shqipëria” shprehesha në titullin e shkrimit botuar në 11 gusht po atë vit.
Të gjitha këto shkrime i botoja edhe në Kosovë edhe në Shqipëri, duke thyer kufirin e hekurt me shkrimet shqip, dhe tituj të tyre gjejë edhe sot në “Paraqitje e shkurtër e regjistrimeve të gjetur” të Bibliotekës Kombëtare të Shqipërisë.

KOSOVË-VITI I RI SJELL RESHJE NESËR

PRISHTINË, 1 Janar 2016/ Kosova, pas një periudhe të gjatë kohore pa reshje, gjatë natës së të shtunës dhe ditës së diele do të përfshihet nga masat e ajrit me presion të ulët atmosferik, të cilat do ta përfshijnë tërë territorin e vendit.
“Këto masa meqë janë të lagështa dhe vijnë nga drejtimet e ndryshme të kontinentit, do të shoqërohen me vranësira të dendura dhe reshje shiu dhe bore”, parashikon Instituti Hidrometeorologjik i Kosovës në njoftimin e dërguar sot.
Sipas parashikimit, temperaturat minimale do të lëvizin nga -6 deri- 2 gradë celsius, kurse maksimalet e ditës do të lëvizin nga 0 deri 2 gradë. Do të fryjë erë nga verilindja dhe më pas nga jugperendimi me shpejtësi 1-5 metra në sekondë./b.j/
*Foto Gazeta Dielli – Behlul Jashari: Ora e parë e Vitit të Ri 2016 në Prishtinë

Udhëtim nëpër Eldaradon:Çikago qyteti i ”Qiellgërvishtësitve – Skyscrapers”/
Nga Beqir SINA – Çikago Ilinois/
Arkitektuara deri në re dhe muzetë e klasit botëror të Qytetit të Erës mbizotërojnë Çikagon/
CHICAGO ILLINOI : El Dorado e cila shqiptohet nga spanjisht për ” një të artë ” është një mrekulli më vete, është term i përdorur nga evropianët për të përshkruar një kryetar fisnor të një populli. Më vonë , ai u bë emri i një qyteti legjendar në Amerikën e Jugut i cili ishte i pasur në arë dhe thirrej ” Qyteti i artë ” , i njohur edhe si Manoa , ishte i vendosur me sa duket në Liqenin Parime në malësitë e Guajana , Amerikën e Jugut.Imagjinuar si një vend , El Dorado shkoi nga një emër qyteti në një mbretëri dhe një perandorie të këtij mbreti legjendar të një vendi të artë.
Eldorado, është tani emri i vendeve të shumta , sidomos qytetet e minierave , në Amerikën e Jugut , Shtetet e Bashkuara dhe vende të tjera , si dhe emri i shumë filmave dhe shfaqjeve televizive , pjesë të muzikës , ekipeve sportive, dhe sende të tjera.
Në ndërsa nga popujt e ndryshëm të botës, të cilët kur vinë këtu realizojnë dhe gjejnë ëndrrën Amerikëne, tok me një duk emra të tjerë, ata e thërrasin ose e njohin si : “Toka e Premtuar” – “Vendi i Bekuar, që vetë Perendia e krijojë si një Mrekulli të Botës” – “Vendi Kampion” – “Superfuqia e vetme e Botës” e tjera e tjera.
Kurse, latinët Shtetet e Bashkuara të Amerikës i thërrasin me emrin e artë dhe të bukur Eldorado !
Amerika është vendi i bekuar që të mrekullon ngado që ta shohësh . Nga veriu në jug dhe nga lindja në perendim kudo që ta vizitosh këtë vend me bukuri të rralla natyrore, të ngallëzejnë ndërtimet simetrike dhe ndërtimet gjigande
Aqsa që njeriu mund të arrijë të ndërtojë edhe gjëra të mrekullueshme por të arrijë deri aty sa të ndërtojë atë që ngjan e pamundur është e papërshkrueshme, vetëm në Amerikë. Vendi që kur sheh ndërtimet që ka bërë dora njerëzore është e pamundur të mos ngelesh gojëhapur, sidomos kur arrijnë përmasa kaq të mëdha, siç është aktualisht ndërtesa më e lartë në Amerikë Willis Tower në Chicago (SHBA).
Momentalisht,Willis Tower në Chicago (SHBA), është ndërtesa më e lartë në Amerikë e cila ndodhet në qytetin e Çikagos, ose që quhet kryeqyteti i gradaçieleve. Kjo ndërtesë është momentalisht edhe një ndër 10 ndërtesat më të larta në botë, dhe të bie në sy se pothuajse nga të gjitha, ndërtimet në këtë qytet nga çdo largësi që e vëren këtë qytet . Çikago dhe Nju Jorku janë dy qytet amerikane që dallohen për numërin e madh të Gradaçeleve ose si i thërrasin amerikanët :”Qiell-gërvishtësit – Skyscrapers”
Fjala gradaçele vjen e ka nga një term nautik që i referohet një trekëndëshi lundrues të vendosur në anijen e lundrimit. Ky term për herë të parë u përdor për ndërtesat në fund të shekullit të 19 si rezultat i një surprize ekstreme publike tek ndërtesat e larta që po ndërtoheshin në Çikago dhe Nju Jork Siti. Definicioni tradicional i një gradaceli filloi me “Gradacelin” e pare të Çikagos i cili ishte 10 katesh, i ndërtuar me çelik.
Një gradacel, si një koncept është një produkt i Epokës së industrializuar i cili bëhet i mundur nga energji e lire dhe materiale. Sasia e çelikut, betonit dhe xhamat që nevojiten për ndërtimin e gradacelit është ekstremisht e madhe.

Ky zhvillim solli ne formën e ndërtimit të “skeletit të Çikagos”.

Arkitektuara deri në re dhe muzetë e klasit botëror të Qytetit të Erës mbizotërojnë qendrën e qytetit, por kënaqësia e vërtetë fillon pasi të keni vizituar kryeveprat e tij.

Ne fillim te viteve 1960 inxhinieri struktural Fazul Khan kuptoi qe skeleti i lëvizshëm i strukturës te çelikut i cili kishte dominuar ne dizenjimin e ndërtesave te larta dhe ndërtimin, nuk ishte i vetmi sistem qe iu përshtatej ndërtesave te larta, duke krijuar fillimin e një epoke te re te revolucionit ne shtimin e sistemit te strukturës. E reja e tij kryesore ne ndërtimin dhe dizenjimin e gradacelave ishte idea e një sistemi strukturor ne forme tubi qe përfshinte kornizën prej tubi dhe bashkimin e tyre me njëra-tjetrën. Keto sisteme lejonin efekt ekonomik me te vogël dhe gjithashtu lejonin gradacela te efektshme te merrnin forma te ndryshme jo me vetëm ne forme kutie. Gjate 15 viteve te ardhshme shume kulla u ndërtuan nga Khan dhe “shkolla e dyte e Çikagos”, duke përfshire masivin 442 m Willis Tower. Çikagoja po shkon drejt një bumi konstruksionesh qe do te shtohen ne vijën qiellore te qytetit. Qe ne vitin 2000, te paktën 40 ndërtesa me minimumin e 50 kateve te larte janë ndërtuar ose planifikuar. Chicago Spire, Trimp International Hotel and Tuwer, Waterview Tower, Mandarin Oriental Tower, Park Michingan dhe Aqua janë disa nga projektet me te dukshme qe po ndërtohen ne qytetin ku u shpik gradaceli.

Kulla Willis: Chicago, Illinois Kulla Sears -: 1.451 feet – 108 kate

Willis Tower e emërtuar më parë dhe ende zakonisht e referuara si Sears Tower, është një 108-katëshe(103 kate për vizitorët), 1451-këmbë (442 m) rrokaqiell tipik amerikan në Çikago, Illinois.Në kohën e përfundimit të saj në vitin 1973, ajo ishte ndërtesë e lartë në botë, duke tejkaluar Qendrën Botërore të Tregtisë në Nju Jork dy Kullat Binajke, dhe ajo mbajti këtë vlersim për gati 25 vjet. Kulla Willis është e dyta-ndërtesë e lartë në Shtetet e Bashkuara dhe i teti-si strukturë më e lartë në në botë. Rrokaqielli është një nga destinacionet turistike më të njohura në Çikago, dhe mbi një milion njerëz vizitojnë katet të saj çdo vit.

Kulla Sears gjatë gjithë historisë së saj, vetëm në vitin 2009 kur u mor nga Grupi Willis iu dha e drejta që të ndërrojë emrin e ndërtesës, si pjesë e qirasë së tyre në një pjesë të zyrave të saj. Më 16 korrik 2009, ndërtesa u quajt zyrtarisht Kulla Willis. Më 13 gusht 2012, United Airlines njoftoi se do të vendoste selinë e saj të korporatës nga 77 Drive West Wacker në Kullën Willis.

Disa fakte për Willis Tower në Chicago

• Përfunduar ndërtimin në vitin 1973

• 108 kate
• Projektuar nga firma arkitektonike Skidmore , Owings & Merrill
• 1,450 metra të lartë ( 443 metra ) ; 1,730 metra të lartë ( 520 metra ) , duke përfshirë antenat binjak
• Ndërtimi i tetë – e lartë në botë , dhe ndërtesa më e lartë në hemisferën Perëndimore
• Ndërtesa më e lartë Botërore deri në vitin 1998
• 1.354 këmbë deri në Skydeck
• Nga maja e kësaj ndërtese ju mund të shihni katër shtete : Illinois , Indiana , Wisconsin dhe Miçigan
• 4,5 milionë metra bruto katrore ( 418.064 metra katror bruto ) e hapësirë ??në tokë , afërsisht sa 101 fusha futbolli prej 3.8 milionë metra katrore rentable
• Peshon 222.500 ton
• Ka 76.000 ton të çelikut – ose çelikut i përshtatur me metoda të ndërtimit bundled – tub
• Mesatarja gjashtë inç ( 152 milimetër ) ndikoj ndërtimi nga qendra e vërtetë , të dizajnuara për t’i bërë ballë deri një lëkundje deri në tre këmbët
• Kjo ndërtesë ka rreth 25.000 vizitorë ditorë ose mbi 1 milion në vitë
• ka të punësuar më shumë se 12.000 punonjës

• Mori më shumë se 2,000 punëtorë për tre vjet për të u ndërtuar
• Përafërsisht ka gjithësejet 16,100 dritare
• 25.000 milje të kabllove elektrike
• 43,000 milje të kabllo telefonike
• Kosto e e saj ka qenë më shumë se 175.000.000 dollar amerikan për të u ndërtuar
• Ka 104 ashensorë lëvizin 1.200 metra për minutë, dhe për 1 sekond kalon tre kate
• Më shumë se 16.000 metra katrore janë vetëm dhomat e konferencave
• Kati i 99- ka një hapësirë të madhe për ngjarje të veçanta
• Ka dy hyrjet
• Ka antenat e transmetimeve të stacioneve të radios dhe televizionit nga me të njohurat në SHBA
Çikago, Hong Kong dhe New York City ndryshe te quajtur si tre te mëdhenjtë, janë te njohur ne rrethe arkitekturale si ata qe kane prekur qiellin.
Sot, gradacelat janë ne rritje aty ku toka nuk është e lehte te gjendet dhe te zotërohet si psh. ne qendrat e qyteteve te mëdha, sepse ato sigurojnë një raport te larte te hapësirës qe mund te lëshohet me qera për çdo km katror te tokës. Por ata janë ndërtuar jo vetëm për ekonomi ne sipërfaqe. Ashtu si tempujt dhe pallatet ne te shkuarën gradacelat janë konsideruar si fuqitë ekonomike te një vendi. Ato jo vetëm qe prekin qiellin, ndihmojnë qe te përcaktohet identiteti i qytetit.Në Shtetet e Bashkuara të Amerikës pothuajse nuk ka qytet që nuk ka një gradaçiele

10 djem për të kapur kryqin në ujrat e ftohta të lumit Osum , fati i buzqesh 26 vjecarit Karabina nga lagja Goricë/
Per Gazeten Dielli: Nga Berati Sulo Gozhina/
BERA- Qyteti i ujit të bekuar me traditën më të lashtë dhe të pandërprerë prej më shumë se 2400 vjetësh, ka mbledhur në paraditen e sotme mbi 5 mije beratas dhe të rrethinave të tij, mbi urën e Goricës dhe në gjatësi prej 1. km në të dyja anët e lumit, për të parë nga afër hedhjen e kryqit. Janë 10 djem të ndarë në grupe që presin në ujrat e ftohta të lumit kryqit që lëshohet nga lartësia e urës nga kryepeshkopi i Beratit, Kaninës, Vlorës dhe gjithë Myzeqes, Imzot Ignat. Ndoshta është e vetmja festë që mbledh dy fetë bashkë, atë Myslymane dhe Ortodokse për të parë nga afër këtë ritual fetar. Edhe pse 24 orë më parë shirat dhe rënia e dëborës nuk kanë munguar në malin e Tomorrit si për çudine e besimtarve ujrat e ftohta të Osumit kanë rrjedhur thuajse të kthjellta. Kryqin e kapi 26 vjeçari Ilia Karabina nga lagja e moçme Goricë. Më pas me djemtë që e shoqëronin 26 vjeçarin Karabina, ia ka dorzuar mes mijera besimtarve kryepeshkopit Ignati duke marrë edhe bekimin e tij. Qindra besimtarë që shoqëronin kryepeshkopin Ignati shkojnë në Katedralen e “Shën Dhimitrit”, për të vazhduar festën me këngët për kryqin dhe ndezjen e qirinjve nga besimtarët. Fitusi i kryqit së bashku me grupin e tij pas shpërblimit të një shume simbolike të dhënë nga Ignati në emër të kishës i janë dretuar trokitjeve të portave të shtëpive në lagjet Goricë, Mangalem e Kala për të marrë nga besimtarët një bekim më shumë. Kësaj feste që simbolizon pastërtinë e trupit dhe shpirtit dhe që zanafillën e ka që nga pagëzimi i Jezu Krishtit në lumin Jordan, nga Gjon Pagëzori, i janë bashkuar veç, mijëra pjesëmarrës të ardhur nga qytete dhe rrethinat e Beratit, edhe ish Ministri i Drejësisë Nasip Naço, Ministrja e Shtetit Ermonela Felaj, Deputetja Anila Agalliu, Prefekti Beratit Fadi Nasufi, kreyetari këshillit të Qarkut Fatlli Adilaj, kryetari bashkisë Petrit Sinaj, krerë të tjerë të pushtetit vendor, të shoqërisë civile, gazetarë, banorë të qytetit etj.
E ndërsa cermonia ka vijuar, Ish Ministri Drejtësisë Nasip Naco, njëherësh edhe sekretari politikë i Qarkut të Beratit për Lëvizjen Socialiste për Integrim, ka vijuar me urimin për ketë festë, ka uruar për një vit të mbarë për këtë qytet dhe për banorët e tij.Tek Ura e Gorices, që sot merr një tjetër, atë të bekimit,janë mbledhur pa dallim feje. Ne tha z. Naco festojëm së bashku të gjitha festat fetare, edhe kete sot. Kjo na dallon dhe nga popujt e tjerët. Fetë asnjëherë nuk na kanë ndarë në shekuj këtu në Atdheun tonë, madje kurdohet kemi qënë të bashkuar duke ruajtur dhe rrespektuar fetë e secili, madje jemi aq të bashkuar sa edhe ritualet fetare thuajse i dimë të njërës apo tjetrës fe dhe kur janë ditët festive kembejemë vizita të ndërsjellta. E thënë në pak fjalë shqipëtarët kudo që janë dinë të respektojnë besimet e njëri-tjetrit, kjo do të thotë se kemi një botëkuptim tjetër dhe se për këtë jemi për t’u marrë shëmbull në të gjithë botën. Ndaj sot gjej rastin që t’ju uroj banorve të Beratit dhe gjithë besimtarve Ortodokës në vencanti: Gëzuar festën e ujit të bekuar!-ka mbyllur urimin z. Naco.
Ministrja Felaj, ish Ministri Drejtësis Naco dhe deputetja Agalliu, Prefketi Nasufi, Kryetari Bashkisë Sinaj, kanë kryer edhe një vizitë në Metropolin e Qytetit, ku janë pritur nga Imzot Ignati, priftërinjët dhe stafi i tij. Gjat pritjes, kori i kishës Ortodokse, i përbërë nga fëmijë të qytetit kanë kënduar disa këngë fetare kushtuar Jezu Krishtit dhe ditës së ujit të bekuar
Kryqi është hedhur në lumin Osum edhe në koheën e komunizmit. Kështu kanë pohuar për gazetën shumë prej të moshuarve ortodokës dhe myslimanë, që asnjëherë nuk janë ndarë në festimin e kësaj feste. Madje disa prej tyre u shkprehën se pas vitit 67 kur u prishën kishat edhe xhamit dhe feja ishte e ndaluar, së bashku me bashkëmoshatarët e tjerë fsheurazi në ditën e 6 Janarit shkonim tek lumi, tek pllakat poshtë fshatit Bilçë, aty me një kryq që e sajonim në moment e hidhnim dhe djemtë bënin garë në uji; kush ta kapte kryqin më parë. Fituesi fsheurazi në orët e vona të darkës së bashku me dy nga katër, pes shokët që hidheshin në lum trokisnin në familjet më të besuara dhe kryenin ritualin e bekimit, festës, ndërsa thuajse në të gjitha shtëpitë ndizeshin qirinjë. Ndryshe nga ajo kohë, sot dita ujit të bekuar festohet nga qindra dhe mijëra ortodokës dhe myslymanë pra është kthyer tamam në një festë popullore, ndërsa për kapjen e kryqit në lum hidhen djemtë e të dy feve myslymane dhe ortodokse dhe askush nuk paragjykohet në kapjen e kryqit .

Sipas biblës, festa përkon me mbrëmjen kur lindi Jezu Krishti
Origjina e ditës së Bekimit të Zotit.
Sipas biblës, kjo ditë përkon me mbrëmjen kur tre Mbretërit panë në qiellin e Bethelemit në Jerusalem, yllin i cili paralajmëronte lindjen e Birit të Zotit, Jezu Krishtit.
Befana, festohet natën e 5 janarit apo ditën e Epifanës, një festë fetare që njihet si vizita që i bënë tre mbretërit Dijetar Jezu Krishtit fëmijë. Dita e fundit e Krishtlindjes, 12 ditë pas 25 dhjetorit. Të tre mbretërit Melchiorri, Baldassarri, dhe Gasperi u nisën nga vende të ndryshme për t’i parë dhe për ti ofruar dhuratat e tyre Jezu Krishtit fëmi. Duke u nisur nga ky fakt, kjo ditë njihet si dita e Bekimit të Zotit. Me rastin e kësaj dite organizohen mesha, të cilat shoqërohen me lutje të ndryshme, me “Bekimin e ujit”, dhe marrjen e këtij uji nga besimtarët. Për besimtarët ortodoks të sërbisë dhe të Rusisë, kjo ditë përkon edhe me ditën e Krishtlindjeve. Në lidhje me këtë festë, ka lindur shumë kohë më parë ne disa vise të Italisë edhe legjenda e Befanës. Që atëherë, kjo festë është bërë festë e rëndësishme dhe e shumëpritur nga fëmijët. Befana përfaqëson një plakë të shëmtuar, e cila trëmb fëmjët me pamjen e saj, por në të njëjtën kohë ajo është, zemër mirë, sepse u jep atyre dhurata të ndryshme. Pas viteve `90, dita e “Ujit të bekuar”, e njohur ndryshe edhe si dita e Epifanës së Zotit, ka nisur të kremtohet edhe në Shqipëri, dhe më të veçantën se ajo festohet nga të dy komunitetet. Besimtarë të shumtë në të gjithë vendin në këtë ditë marrin pjesë në ritualin dhe meshën e përvitëshmë të “Bekimit të Ujit”, ku kryqi do të hidhet në ujë dhe besimtarët duhet ta nxjerrin nga uji. Besimtarët e pranishëm në këtë ritual marrin pak uji të bekuar për t`u sjellë fëmijëve të tyre fat dhe mbarësi. Në vendin tonë, zakonisht kryqi hidhet në lum. Sipas besimit, uji i marrë në këtë ditë mund të qëndroi i paprishur në një enë përgjatë gjithë vitit, deri në 6 janarin e ardhëshëm.

Dëshmija e rrallë.
Në një prononcim për gazetën prifit At Petraq Simësia citon: Edhe nga rrëfimet e prindërve, por dhe nasa mbaj mend, të paktën që nga mosha 7 vjeçe, ura e Goricësë ka shërbyer veç të tjerave dhe si vendi ku hidhej kryqi në lum dhe se asnjëherë nuk ka ngelur pa u festuar, dita e “Ujit të Bekuar”, edhe në kohën e luftës. Në kohën e komunizmit kemi festuar fshehurazi hedhjen e kryqi, ndoshta nuk kemi parë vetëm momentin e hedhjes së kryqit në Ujë, por në shtrëpitë tona vinin fituesit dhe ne i bekonim, duke puthur kryqin dhe hedhur lekë në tabakan e kryqit, ndërsa festa vazhdonte me ndezjen e qirinjve. Fshehurazi shkonim afër kishës dhe hidhnim lekë. Mbaj mend këngën “Në kohën që u bekove o zot”, ku në moment hapeshin portat dhe prisnim fituesin”, përfundon pohimin e tij At Petraqi.

Intervista
Imzot Ignanti! – Ç`farë simbolizon për besimtarët ortodoksë hedhja e kryqit në lum ?
-Hedhja e kryqit në lum simbolizon bekimin dhe fuqinë e zotit mbi njerëzin. Hedhja në mënyrë simbolike e kryqit në lumë bëhet sepse në lum u pagëzua Krishti, i cili u kryqëzua mbi kryq. I biri Perëndisë – Krisht i cili u shfaq në lumin Jordanë u pagëzua në këtë lum nga pagëzori Johan dhe u dëshmua nga Ati i tij qiellor i cili tha “ Ky është biri im i vetëmlindur, i cili më pëlqeu dhe unë u kënaqa shumë sepse më bëri dëshirë vullnetin tim dhe erdhi për shpëtimin e njerëzve që është dëshira ime dhe shpirti i shenjtë në formë pëllumbi, ndënji mbi të pagëzuarin Zotin Krisht. Zëri i atit, Zoti Krisht që pagëzohej dhe shpirti i shenjtë përbëjnë një perëndi. Qëriri që ndriçon, që ngroh dhe që ndrit përbëjnë një perëndi të cilët janë ati, biri dhe shpirti i shenjtë. Kjo na shpëtojë, biri u pagëzua, ati e dëshmoi dhe shpirti i shenjtë e vërtetoi.
Në këtë ditë të shenjtë të hedhjes së kryqit në lum marrin pjesë edhe qindra qytetarë të besimeve të tjera. Si do ta komentonit këtë fakt ?
-Kryqi është hiri i perëndisë prej nga buron shpëtimi. U kryqëzua Krishti dhe na dha hirin e tij me kryqëzimin dhe me ngjalljen e tij, prandaj dhe kryqëzohemi dhe marrim hirin që na shpërbleu nga mëkatet me gjakun që derdhi Krishti mbi kryq, prandaj ne kryqin e kemi shpirtin, zëmrën, Ai është qënia jonë dhe shpëtimit tonë. Pjesmarrja e të gjitha besimeve në ceremonin e hedhjes së kryqit në lumë flet për harmoninë fetare që ekziston midis besimeve në qytetin e Beratit si dhe për faktin që të gjithë njerzit e pranojnë fuqinë e kryqit, e pranoin dritën e kryqit si dhe bekimin e kryqit. Ne sot ecim në dhe por fluturojmë në qiell. Zoti është një për të gjithë dhe i vetëm në këtë botë, ndaj dhe pjesmarrja e shumë qytetarve në këtë ditë të shënuar është kaq e madhe dhe pa dallime të besimeve fetare.
-Çfarë do tu uronit besimtarëve ortodoksë dhe gjithë qytetarëve në këtë ditë të shënuar ?
-Në këtë ditë të shënuar kur i dërguari i Perëndisë dhe shpëtimtari i njerëzisë Jezu Krishti u pagëzua në lumin Jordan nga pagëzori Johan, do t`ju uroja të gjithë besimtarëve ortodoksë dhe gjithë të pranishmëve në këtë ditë simbolike të hedhjes së kryqit në lum, paqe, mbarësi, harmoni dhe zoti i bekoftë.
Çudia
Bora që ka rënë këto ditë në malin e Tomorrit, nuk ka mundur që të turbullojn ujrat e Osumit që si për çudinë e të gjithë pjesëmarsve, ujë i tij, ka qenë thujase më i kulluar se çdo ditë tjetër, askush nuk di si ta shpjegoj këtë fenomen natyral, ndërsa qindra qytetarë vazhdojnë të mbushin disa enë me ujë në lumin e thujase të kulluar.

NGA PËLLUMB GORICA/
Njeriu si pjesë e botës së gjallë ka zgjedhur me kujdes aleatët e vet në sigurimin dhe zhvillimin e jetës, duke zbutur e përshtatur kafshët për interesat ekonomike e të rëndësishme shoqërore. Por midis shumë kafshëve të zbutura si: qenin, macen, lopën, dhinë, delen, ai kalin e ka pas krah, dhe shok me të cilin qan hallet e jetës, duke e konsideruar atë si pjestar familje. Kali është kafshë e butë dhe e fuqishme, duke shërbyer më së miri edhe në situatat luftarake, të lidhura ngushtë me etapat e kaluara historike. Ishin të famshme kavaleritë e fuqishme të çdo ushtrie në shekuj. Ato përbënin pjesën më vitale, më të fortë dhe më shpresëdhënëse për fitore të sigurt se të gjitha pjesët e tjera të formacioneve luftarake.

Pegaso, kali fluturues, simbol i frymëzimit poetik

Në bashkëjetesën e kalit me njeriun, kali ka qënë simbol pune, ekzistence, jetese dhe mbijetese, por edhe një metaforë bukurie dhe ndjeshmërie artistike. Më shumë se çdo kafshë tjetër, ai ka qënë i pranishëm në përfytyrimet mitologjike dhe në gjurmët gjuhësore. Pegasi fluturues që nga mitologjia është personifikim i përfytyrimeve më të guximëshme të ndenjave njerzore. Pegasi përfytyrohet si një kalë me fletë që fluturonte, me të cilin thuren shumë legjenda. Lindi nga gjaku i Meduzës kur e vrau Perseu. E ka përdorur Seusi për të transportuar rrufetë. Seusi e vendosi atë në qiell, në formën e yjësisë së Pegasit. Në një tjetër legjendë thuhet se mbi të hipnin Muzat. Si rezultat i lidhjeve me Muzat u bë për poetët e vjetër, por edhe ata të rinj, simbol i frymëzimi poetik. Kjo të bën të besosh për një traditë të lashtë, e faktuar edhe në dokumenta historike, botime të ndryshme, gdhëndje artistike në dru, gur, nw thurjet e qendisjeve, nw toponimet e shumta dhe histori gojore. Kali përmendet edhe në legjendat e mëpasëshme. Mjafton të përmendim Gurakën kalin, që e çoi profetin Muhamet lart në qiell, ku takoi Zotin.

Traditë dhe histori

Edhe në krahinën e Sulovës ka kushte të favorshme për mbashtrimin e kuajve. Që nga kohët e vjetra sulovarët e kanë çmuar kalin, më shumë se nga të gjitha kafshët e tjera, të cilët e kanë ndihmuar. Studiuesi Petrit Basha thotë se “çdo sulovar ka në zemër një qoshe dashurie për kalin, ashtu siç çmon shumë gruan, dhe pendën e qeve, tri gjëra jetësore: Jeta (dashuria), Buka dhe kafshët, që e kanë shoqëruar në jetë.”
Në Enciklopedinë “Elbasani” është shkruar: “ Krahina e Sulovës është e njohur edhe për traditën e rritjes së kafshëve, e sidomos për kalin e bukur, të shpejtë dhe të fortë, që njihet si kali i Sulovës’’. Toponimet përbëjnë një argument më shumë për vendin që ze kjo kafshë fisnike, në Sulovë. Ato janë të shumta në vendbanimet e Sulovës si: Samari i Kalit, Qafa e Kalit në Kamuna; Sheshi i Pelave në Floq prej faktit që aty kullosnin gjithmon tufë pelash; Gropa e Kalit në Selitë; Gjurma e Mushkës në Qafë; Kalaj në Mollas, ku thuhet se dikur kalonte nje rrugë kuajsh; Guri i Kalit në Dasar, një gur me përmasa normale e me emër. Sipas një zakoni mbetur kushedi nga ç’kohë këtu burrat me nam hipnin mbi kuajt e bukur dhe të ushqyer mirë. Ka qenë si rregull të nderohen ata që shkojnë kaluar dhe kjo u jepte të drejtën e fisnikërisë së tyre, si dhe përcaktonte edhe rëndësinë hierakike, sepse të mbaje kalë në Sulovë patjetër duhet të ishe i pasur apo i shtresës së mesme fshatare. Një dëshmi tjetër e qartë janë edhe gdhëndjet e lashta në vendbanimet e Sulovës: Qyrkan, Qafë, Topojan, Dragot, në toponimet: Shkëmb, Goricë e Çalës, Goricë e Çobanit, Kllapë e Kuqe, Klos, Shkëmbi i Bletës etj, ku tregohet simpatia e të parëve tanë për shpendët, kafshët, e sidomos për kuajt. Ata që i kanë parë me sytë e tyre këto gdhendje i tregonin me një ndenjë adhurimi dhe simpatie. Shumë nga ato janë shkatërruar pas viteve ‘90 nga babëzia e njerëzve, me mendimin se aty ku gjendeshin ato mos ndoshta fshihen thesare. Me interes ishte një gur i emërtuar “Gjurma e Mushkës”, diku në fund të Qafës së Madhe, afër një vendbanimi të lashtë për të cilën tregohet edhe një legjendë mistike, që ka ka ardhur e plotë deri në ditët tona, e lidhur me kalanë antike të Qafës në Sulovë. Ajo thotë: “Në kohën e pushtimit turk, një pasha u nis me taborin e tij nga Stambolli për të pushtuar toka e midis tyre edhe kalanë e Qafës. Princesha e kalasë, për t’i shpëtuar turqve kur rrethuan muret, dhe kur e pa se nuk ishte në gjendje të mbrohej me luftëtarët e saj para asaj ushtrie të madhe në numër, kërcen së bashku me mushkën dhe fluturoi nga kalaja në një pllakë shkëmbore. Për të vërtetuar se ky kërcim, nuk ishte përrallë, dëshmon gjurma që ka lënë mushka gjatë kërcimit mbi këtë gur. Nga gjurma e dikurshme fatkeqësisht s’ka mbetur asgjë vetëm shenja të shkatërrimit.
Në krahinën e Sulovës, si gjithandej me kuaj zhvilloheshin gara, në gëzime familjare, në festa popullore, duke krijuar kështu një traditë vazhdimësie, edhe në kohë lufte ndër shekuj ato nuk ndërpriteshin. Këto lojëra të bukura luheshin në sheshe, kodra, pyje, e mjedise të tjera të vendbanimeve. Nga tematika kanë pasur karakter argëtues, edukues, shkathtësie dhe luftarake. Lojrat ia arrinin qëllimit në argëtime e pjesëmarrësve që sa më shumë të ishin, aq më të bukura zhvilloheshin . Ato kishin edhe si qëllim përgatitjen e të rinjve për të qenë të zotë në luftë. Të njohura ishin lojrat: Gjuajtja me pushkë majë kalit në vrapim, duke pasur si nishan vezë apo një gurë të vogël; kush arrin i pari largësinë e caktuar në vrapim; garë kush e merr kapelën në tokë nga kali, duke vrapuar etj. Këto lojëra në të vërtet se ç’kishin diçka të këndshme, ata lodheshin, e ndonjëherë dëmtoheshin, por ndjenin një lloj kënaqësie. Me kalimin e viteve këto lojra thuajse janë harruar.
Por kuajt përveç të tjerave janë përdorur në detyrimet shtëpiake, për punë të ndryshme në lëmenj, mulli, drutë e zjarrit, duke qënë se plotësonin edhe transportimin e materialeve luftarake, të sendeve të domosdoshme të tregëtimit në pazaret e kohës, në udhëtimet e gjata për të arritur kohën, si një mjet me leverdi të lëvizjeve nga njëri vendbanim në tjetrin, të lidhjeve me krahinat e largëta për halle, gëzime dhe miqësi. Në rrëfenjat e ndryshme tregohej për miqtë që në dasma udhëtonin kaluar kuajve të zgjedhur. Në traditën shqiptare është tepër i njohur edhe riti i marrjes së nuses me kalë. Në Sulovë zakonisht preferohej kal i bardhë i zbukuruar me lule, shami, rruaza. Kur merrej nusja, krushqit përmbi kuaj qëllonin me armë dhe krismat bashkë me dollinë, këngët dhe vallet gjallëronin atmosferën për një kohë të gjatë. Krahina e Sulovës nga pozicioni gjeografik që ka, kufizohet me shumë krahina të tjera fqinje si Dumrenë, Vërçën, Shpatin, Myzeqenë, por ndahet prej tyre nga lumi Devoll, ndaj për ta kaluar në kohë dimri, stërvisnin kuajt që e bënin kalimin e lumit të sigurt. Ka shumë episode të tilla. Sulovari, Fatmir Miraka tregon një histori për Lame Darzezën, që kaloi nusen në lumin Devoll, të rrëmbyeshëm nga shirat dhe e çoi atë në krahinën e Vërçës pa krushq, se ishte ditë nusje, dhe këtë e bënte vetëm ai me kalin e tij. Po ashtu kujtohet pela e Sulë Kryemadhit në fshatin Zgjupë, që ishte një notare e shkëlqyer, edhe kur Devolli rrithte sasi të madhe uji.
Në përvojën e gjatë popullore për kalin si kafshë shtëpiake, të moshuarit shprehen: Kali, kur rrëzohej i zoti, kishte hije të lehtë, dhe nuk vritesh shumë. Ai ndalon menjëherë sikur të jetë me frena hidrualike. Ndodhte shumë herë që rrëzoheshin nga gomari e mushka, se ecin më shpejt, duke e dëmtuar të zotin, që thyente krahët a këmbët. Kështu që kush bie nga kali nuk vritet, ndërsa kush bie nga gomari dhe vdes. Kali nuk bëhet shejtan, ndërsa gomari dhe mushka, po. Kali e do të zotin e tij. Ai sa arrin te lum, i ul kokën e pi ujë, që të pakësojë ujin e lumit për të ruajtur të zotin. Nërsa gomari e mushka thonë se sa arrijnë te lumi, futen në të e bëjnë ujët e hollë, që të shtojnë ujin, e ai të mbysi të zonë. Kalin përherë e përkëdhelnin me emra të bukur: Doriu; Cilo; Balash, Kuqo etj. Kali merrte shpejt reflekset e të zotit, kur i thërriste në emër, kur i tregonte rrugën, vaun e lumit, por më interesant është ai i të ecurit revan si mënyra më komode e vrapimit pa u tronditur fare kalorësi. Ajo mësohej, duke i lidhur këmbët në një mënyrë që ai të vrapoj jo ‘’zdronkthi’’, e tronditëse, por me hap të vogël e të shpejtë. Ja ç’tregojnë burrat e moçëm të Sulovës për një nga pinjollët e fisit Cerriku, Çeçin. “Ai dilte gjithmonë fitimtar në të gjitha garat me kuaj. I hipte kalit dhe e bënte të fluturonte, duke i lënë pa mend të gjithë me guximin, shkathtësinë e tij. Po si çdo pasion tjetër kërkonte sakrifica. Ndaj sado të egër të ishin kuajt, ai dinte t’i nënshtronte”. Është i njohur kontributi dhe gadishmëria e tij, kur në vitin 1914 së bashku me 150 luftëtarë sulovarë, të gjithë hipur në kuaj u gjenden brenda tre orëve nga Sulova në Berat përballë ushtarëve shovinist grekë. Tregonin se kali i X apo Y ecte aq mirë revan sa i zoti pinte kafen në filxhan kaluar në kal dhe filxhani nuk derdhej. Ky refleks nuk ishte i lehtë, por qefliu për kal këmbëngulte aq shumë, duke e mësuar deri sa e realizonte, dpër të fituar zilin e të tjerëve. Vdekja e burrit dhe ngordhja (vdekja) e kalit, nuk dihen. Kali është ëngjëll, që e do zoti. Prandaj kali ka marrë urimet ose si me thënë bekimin e perëndisë. Kali është korrjer shumë i mirë, ngado që të jetë, kur i ndodh një gjë të zotit dhe ai mbetet vetëm kthehet shpejt në shtëpi dhe është sinjal se diçka ka ndodhur. Kali është bari shumë i mirë dhe për kopenë e bagëtiv, ai drejton dhe i ruan ato nga egërsirat, si dhe bëhet ortak edhe me qentë e tufës. Kali gjithashtu është paralajmërues i fatkeqësive, të ndryshimeve klimaterike. Ai ka shpëtuar njerëz e kafshë të tjera nga nepërka, lumi i rrëmbyer, guri në lëmë, nga furtunat, etj.

Kur të ruan hyqymeti*

Në një botim të kohëve të fundit lexon një episod interesant që ka lidhje me kalin në Sulovë. Ngjarja ka ndodhur në vitin 1914, në ditët e Kryengritjes Fshatare të Shqipërisë së Mesme.
‘‘Një sulovari i kishte humbur kali dhe ia kërkonte atë hyqymetit (pushtetit). Sulovarin e thirrën para këshillit të shtetit dhe e pyeti vetë Haxhi Qamili:
– Qysh të humbi kali?
-Unë po flija – nis ta sqarojë sulovari dhe kur u zgjova, se pashë më kalin. Nuk e di në ka humbur, apo ma kanë vjedhur.
-Po nuk pe gjë ti, i zoti i mallit, nga ta dijë hyqymeti?- ia ktheu Haxhi Qamili.
-Unë jam popull,- tha njeriu nga Sulova,- dhe kur populli fle, është hyqymeti ai që na ruan.
-Ti qenke njeri i mirë e me mend, – i tha Haxhi Qamili, – prandaj edhe kali do të vijë në shtëpi.
Dhe vërtet, pas dy ditësh ia gjetën dhe ia çuan kalin në Sulovë’’.

*Shkëputur nga libri ‘‘ Princi i gjullurdive’’ të autorit Endri Vajella, faqe 45.

Sulovari dhe kali – Marrëveshje e heshtur

Duke qënë kafshë intelegjente dhe e fuqishme, sulovari është kujdesur në mënyrë të veçantë për të: Në këtë kuptim jo të gjithë e mbanin kalin. Që do të thotë se ai që e mbante, e trajtonte mirë me pajime, e mbathte me patkonj cilësorë, me shalë meshine ose me samar të veshur me qylim, me fre të meshintë e me zingjina prej metali të zbukurur. Ashtu si paja e nuses që ruhej në një arkëz, edhe pajimet e kalit ruheshin në faqen e murit të katoit. Pastaj të mbaje kalë kërkonte që i zoti duhet të shkëlqente në veshje, e cila në përgjithësi dhe në shumicën e rasteve ishte e leshtë, por e dërstilur, dhe e qepur në avëlmend, që i thoshin kostum prej shajaku. Kjo tregonte që sulovari dallohej nga veshja e tij dhe pajimet e kalit, të cilat i kishte të veçanta, dhe binin në sy në çdo pazar ku shkonin, e sidomos të Beratit, Elbasanit, Peqinit, Lushnjës e deri në Korçë. Ishte rregull se, ai që mbante kalin nuk e jepte ta përdorte kushdo, pasi e kishte të shenjtë. Kali nuk ndërronte lehtë padron, vetëm për arsye madhore mund të jepej ai, e kjo ndodhte rrallë, sepse sipas filozofisë popullore kalit të huaj i këputet nënbishtja në ngjitjen përpjetë.
Nga ana tjetër kalin në Sulovë e mbarështronin për racën rezistente. Ndaj, kali i Sulovës preferohej nga karvanxhinjtë, mbasi ishte rracë e fortë, mban ngarkesë të plotë, ecën shpejt dhe ka jetëgjatësi. Ai është trupgjatë, shpatullgjerë, vithegjerë, qimekuq, drejtimin e shpatullave në një nivel me vithet. Shalët e mbrapme të hapura, gjë që i qëndron shumë peshës së rëndë. Kuajt krijonin racën e mushkës, duke kryqëzuar atë me gomarin, për rrjedhojë ato ishin pasardhësit e kalit nga forca dhe puna, por dhe të gomarit si mistrec e hamëspak. Të dyja këto bënin kombinimin me të shkëlqyer të plotësimit të interesave të njeriut e të sulovarit në veçanti.
Disa të dhëna fizike:
– Pesha e gjallë- 300 – 350 kg.
– Gjatësia e trupit- 138 – 158 cm.
– Lartësia- 165 – 170 cm.
– Rrethi i kraharorit – 143 cm.
– Rrethi i kërcimit – 16 cm.
Në vitet moniste, të kolektivizimit bujqësisë, kuajt u shfrytëzuan nga kooperativat në punime toke, transport materialesh, dhe në nevojat e ushtrisë. Është fakt i trishtë se ato nuk mirmbaheshin. Kjo solli që shumë veti të tij të humbasin. Por, me zhvillimin ekonomik e social të vendit, futjen në përdorimin të mjeteve mekanike në bujqësi dhe transportit urban, vlera e kalit ka rënë shumë. Kjo ndodhi edhe në Sulovë, por në kujtesën tonë, ata përsëri kanë mbetur si sinonime besnikërie dhe miqësie të përjetshme me njeriun.

*Njofton Korrespondenti i Diellit ne Prishtine, gazetari Behlul Jashari/
-Në Kosovë, edhe pas mëse 17 viteve pas luftës, sipas Institutit për Hulumtimin e Krimeve të Luftës, janë ende 1229 të pagjetur nga 6027 personat që nga Kryqi i Kuq Ndërkombëtar evidentoheshin të zhdukur, të lajmëruar nga familjarët, menjëherë pas luftës së përfunduar në 12 qershor 1999/
Nga Behlul Jashari/ PRISHTINË, 15 Janar 2016/ Me homazhet që kanë nisur në Kompleksin Përkujtimor dhe me një akademi në mesditë, kujtohet sot në 17 vjetor masakra në Reçak, fshat i Kosovës në komunën e Shtimes, ku në 15 janarin e vitit 1999 forcat serbe rrëmbyen nga shtëpitë e tyre dhe ekzekutuan mbi 40 banorë civilë.
Homeazhe në Kompleksin Përkujtimor të Reçakut bëjnë edhe Presidentja e Republikës së Kosovës, Atifete Jahjaga, kryeministri Isa Mustafa dhe kryetari i Kuvendit, Kadri Veseli, i cili edhe mban fjalë rasti në Akademinë përkujtimore në Shtëpinë e Kulturës në Shtime.
Pjesëmarrës në përkujtime, si edhe në vitet tjera të pasluftës, është edhe ambasadori amerikan William Ëalker, i cili derisa ishte shef i misionit verifikues të OSBE-së në Kosovë, në vizitën në vendin e masakrës e cilësoi atë krim kundër njerëzimit.
Ndërsa, rreth dy muaj pas masakrës së Reçakut, aviacioni i NATO-s, në ndërhyrjen shpëtimtare për popullin e Kosovës, filloi bombardimet kundër caqeve të forcave kriminale serbe, të cilat zgjatën 78 ditë, deri në kapitulimin e Slobodan Milosheviçit, kreut shtetëror në Beograd, i njohur edhe si “kasapi i Ballkanit”, i cili përfundoi në Gjykatën Ndërkombëtare për Krime Lufte në Hagë.
Në Kompleksi Përkujtimor Masakra e Reçakut, në Murin e Përkushtimit janë skalitur në mermer fotografitë e 44 martirëve-dëshmorëve.
Masakra e Reçakut është një nga dëshmitë rrënqethëse të krimeve në luftën e fundit në Kosovë, kur forcat serbe vranë, masakruan, por edhe zhdukën, më shumë se 12 mijë shqiptarë, e në fushatën e gjenocidit e spastrimit etnik rreth një milion i dëbuan, shumicën drejt Shqipërisë.
Në Kosovë, edhe pas mëse 17 viteve pas luftës, sipas Institutit për Hulumtimin e Krimeve të Luftës, janë ende 1229 të pagjetur nga 6027 personat që nga Kryqi i Kuq Ndërkombëtar evidentoheshin të zhdukur, të lajmëruar nga familjarët, menjëherë pas luftës së përfunduar në 12 qershor 1999. Të zhdukur ende të pagjetur janë 173 femra, 1056 meshkuj, 104 nën moshën 18 vjeçare, të cilët konsiderohen fëmijë sipas konventave ndërkombëtare dhe legjislacionit të Kosovës.

-Presidentja Jahjaga vendosi kurore lulesh në Kompleksin Memorial në Reçak dhe nderoi viktimat, mori pjesë në ceremoninë e vendosjes së gurthemelit të shtatores së ambasadorit amerikan William Walker, që do të ndërtohet afër kompleksit/
-Në 17 vjetorin e masakres së Reçakut homazhe dhe akademi përkujtimore. Masakra e Reçakut është një nga dëshmitë rrënqethëse të krimeve në luftën e fundit në Kosovë, kur forcat serbe vranë, masakruan, por edhe zhdukën, më shumë se 12 mijë shqiptarë, e në fushatën e gjenocidit e spastrimit etnik rreth një milion i dëbuan, shumicën drejt Shqipërisë.
Nga Behlul Jashari/ REÇAK, 15 Janar 2016/ Me homazhet që po zhvillohen në Kompleksin Përkujtimor dhe me një akademi po kujtohet sot në 17 vjetor masakra në Reçak, fshat i Kosovës në komunën e Shtimes, ku në 15 janarin e vitit 1999 forcat serbe rrëmbyen nga shtëpitë e tyre dhe ekzekutuan mbi 40 banorë civilë.
Homeazhe në Kompleksin Përkujtimor të Reçakut bëjnë edhe Presidentja e Republikës së Kosovës, Atifete Jahjaga dhe kryetari i Kuvendit, Kadri Veseli.
Presidentja Jahjaga vendosi kurore lulesh në Kompleksin Memorial në Reçak dhe nderoi viktimat, mori pjesë në ceremoninë e vendosjes së gurthemelit të shtatores së ambasadorit amerikan William Walker, që do të ndërtohet afër kompleksit, Gjithashtu, Presidentja Jahjaga mori pjesë në akademinë përkujtimore, që u mbajt në Shtëpinë e Kulturës në Shtime.
Në fjalimin e mbajtur në këtë akademi, Presidentja Jahjaga tha, se në çdo përvjetor me dhembje dhe krenari kujtojmë më të dashurit tanë, njerëz të pafajshëm të vrarë në mënyrën më mizore – viktima të krimit kundër njerëzimit.
“Çdo përvjetor është dhembje e sërishme, një kujtesë e pashlyer e juaja, banorëve të Reçakut, dhe e të gjithë neve në Kosovë që e ndjejmë dhimbjen bashkë me ju. Reçaku, shënoi kthesën e madhe historike për Kosovën duke forcuar bindjen e bashkësisë ndërkombëtare se ndërhyrja për të shpëtuar një popull nga gjenocidi, ishte e paevitueshme”, tha ajo.
Reçaku, vijoi Jahjaga, është fundi i një historie të dhunës, të krimit dhe të vrasjeve dhe dëshmon sakrificën e madhe të gjeneratave të tëra për lirinë e pavarësinë e Kosovës, ai është gurë themeli i ndërtimit të shtetit të ri të Kosovës.
“Reçaku është dhimbja dhe krenaria; fundi i një epoke të rëndë dhe hegjemoniste; është forca dhe guximi; vullneti për ta bërë një Kosovë më ndryshe – të qytetarëve të lirë dhe të pavarur! Njerëz të barabartë me këdo në botë!
Reçaku është një rrëfim i pandarë i një miqësie të përjetshme me SHBA-në dhe një lidhje e fuqishme me vendet e BE-së”, theksoi Presidentja Jahjaga.
Në vijim ajo tha se, përvjetorët në Kosovë kanë histori të dhembjes po aq sa e dhembshme është vetë historia e këtij vendi, që ka bërë përpjekjet e sakrificën e jashtëzakonshme në rrugën për liri dhe pavarësi. Përvjetorët shënojnë krenarinë e popullit, kujtimin e pashlyer për njerëzit e tij, ndajnë dhembjen për ata që kanë rënë dhe mbi të gjitha janë përkujtuesi më i mirë se e kaluara nuk mund të përsëritet, sepse e tashmja ndërtohet në paqe dhe mirëkuptim për të ardhmen më të mirë për gjeneratat e ardhshme.
“Është obligim yni që ta përmbushim amanetin e atyre që kanë sakrifikuar për një Kosovë më ndryshe – ku gërmadhat e luftës të mbesin pjesë e pashlyer e historisë; ku Atdhe është toka e të gjithëve që jetojnë në të pa dallim; ku perspektiva për të gjithë është shteti i qytetarëve dhe ku e ardhmja ndërtohet bashkërisht, në demokraci, liri dhe barazi.
Është zotim i të gjithëve për ta përmbushur vizionin e bërjes së shtetit të së drejtës – ku unë dhe ti – qytetarë të Republikës – kemi shanse dhe të drejta të barabarta, po aq sa edhe obligime për ta pasur shtetin e pakorruptuar dhe të fortë ekonomikisht. Është përkushtim yni për ta bërë një tokë të premtuar, një shtet të zhvilluar e të përparuar në të cilin secili do të gjejë perspektivën e tij pa patur nevojë që ta kërkojë diku tjetër”, u shpreh Jahjaga.
Dhe, vijo ajo, zhvillimi ynë varet nga vetë ne, po aq sa varet edhe rruga jonë drejt integrimeve nga puna dhe angazhimi ynë, nga pjekuria jonë për të gjetur mënyrat e bërjes së shtetit, bazuar në ligj dhe në Kushtetutë.
“Po aq sa dallimet tona politike të jenë pjesë e rivalitetit politik dhe jo armiqësisë politike dhe po aq sa dialogu të jetë themeli i zgjidhjeve për problemet. Ne kemi arritur deri këtu duke kaluar sfida dhe probleme; vite të rënda të përballjeve edhe në skenën e brendshme dhe posaçërisht atë ndërkombëtare. Ne jemi në gjysmë të rrugës për ta bërë shtetin – pjesë të pandashme të kombeve të lira dhe prandaj nuk mund të ndalemi dhe as të pushojmë; nuk mund të rikthejmë historinë dhe as të sfidojmë miqësitë”, theksoi Presidentja e Kosovës.
Jahjaga u shpreh më tej se, paqja ndërtohet me mund dhe ajo nuk mund të humbet.
“Gjuha jonë është gjuha e dialogut dhe jo e dhunës; është shtrirja e dorës së mirëkuptimit dhe jo e përplasjes; është përpjekje për të gjetur zgjidhje pa prekur shtetin, pa sfiduar institucionet dhe pa rrënuar themelin e tij. Në këto sfida politike do të na duhet që sërish të ulemi dhe të flasim, dhe të gjejmë zgjidhje të përbashkëta – me gjuhën e dialogut”, theksoi Presidentja kosovare.

Kosova, tha Jahjaga, është amaneti i gjeneratave të tëra.
“Dhe ne nuk mund ta humbim shansin për ta bërë të plotë atë. Për ta bërë shtetin e krenarisë për të gjithë ata që sakrifikuan, për ne që sot po e ndërtojmë dhe për gjeneratat e reja që do ta gëzojnë.
Në çdo përvjetor, përkundër dhembjes dhe pikëllimit, ndjehemi krenarë për historinë tonë, për të gjithë ata që nuk kursyen asgjë për të realizuar ëndrrën shekullore për Kosovën shtet të pavarur e sovran.
I përjetshëm qoftë kujtimi për të gjithë dëshmorët!”, tha Presidentja e Kosovës, Jahjaga.
Kryetari i Kuvendit të Kosovë, Kadri Veseli, bëri homazhe në Kompleksin Përkujtimor “Masakra e Reçakut” dhe në nderim të viktimave, vendosi një buqetë lule.
Duke e cilësuar 15 janarin ditë dhembjeje dhe krenarie, kryeparlamentari Veseli theksoi se përveç përkujtimit për të rënët, të cilët dhanë gjithçka që ne sot të gëzojmë lirinë, institucionet e Republikës së Kosovës janë të obliguara të punojnë çdo ditë rreth këtij ideali.
“Në këtë ditë të veçantë, i duhet bërë thirrje edhe ndërgjegjes njerëzore, e cila unifikoi bashkësinë ndërkombëtare, duke ftuar Konferencën e Rambujesë, pas së cilës pasoi intervenimi i NATO-s, si një arsye shtesë për të vazhduar dhe thelluar më tej partneritetin me SHBA-në dhe BE-në”, theksoi me këtë rast Veseli.
Pjesëmarrës në përkujtime, si edhe në vitet tjera të pasluftës, është edhe ambasadori amerikan William Walker, i cili derisa ishte shef i misionit verifikues të OSBE-së në Kosovë, në vizitën në vendin e masakrës e cilësoi atë krim kundër njerëzimit. Në akademinë përkujtimore ai është përshëndetur me duartrokitje dhe ovacione, me mirënjohjen dhe falënderimin e gjithëmonshëm.
Ndërsa, rreth dy muaj pas masakrës së Reçakut, aviacioni i NATO-s, në ndërhyrjen shpëtimtare për popullin e Kosovës, filloi bombardimet kundër caqeve të forcave kriminale serbe, të cilat zgjatën 78 ditë, deri në kapitulimin e Slobodan Milosheviçit, kreut shtetëror në Beograd, i njohur edhe si “kasapi i Ballkanit”, i cili përfundoi në Gjykatën Ndërkombëtare për Krime Lufte në Hagë.
Në Kompleksi Përkujtimor Masakra e Reçakut, në Murin e Përkushtimit janë skalitur në mermer fotografitë e 44 martirëve-dëshmorëve.
Masakra e Reçakut është një nga dëshmitë rrënqethëse të krimeve në luftën e fundit në Kosovë, kur forcat serbe vranë, masakruan, por edhe zhdukën, më shumë se 12 mijë shqiptarë, e në fushatën e gjenocidit e spastrimit etnik rreth një milion i dëbuan, shumicën drejt Shqipërisë.
Në Kosovë, edhe pas mëse 17 viteve pas luftës, sipas Institutit për Hulumtimin e Krimeve të Luftës, janë ende 1229 të pagjetur nga 6027 personat që nga Kryqi i Kuq Ndërkombëtar evidentoheshin të zhdukur, të lajmëruar nga familjarët, menjëherë pas luftës së përfunduar në 12 qershor 1999.
Të zhdukur ende të pagjetur janë 173 femra, 1056 meshkuj, 104 nën moshën 18 vjeçare, të cilët konsiderohen fëmijë sipas konventave ndërkombëtare dhe legjislacionit të Kosovës.
***
KRYEMINISTRI MUSTAFA: MASAKRA E REÇAKUT, DITË E DHIMBJES DHE E KTHESËS HISTORIKE

Prishtinë, 15 janar 2016/ Në mbledhjen e Qeverisë së Kosovës, kryeministri Isa Mustafa ka përkujtuar 17 vjetorin e Masakrës së Reçakut, duke theksuar se Kosova i përkujton me nderimet më të larta të rënët e kësaj masakre dhe të gjithë dëshmorët dhe martirët e Kosovës.
“Institucionet e Republikës së Kosovës, Qeveria, dhe të gjithë ne do të jemi të përkushtuar për të realizuar aspiratat për të cilat e kanë dhënë jetën të gjithë të rënët gjatë luftës në Kosovë. Masakra e Reçakut 17 vjet më parë ishte ditë e dhimbjes, por edhe ditë e kthesës historike, ditë e pikëllimit, por edhe ditë e fillimit të fundit të luftës, ditë e cila e mobilizoi botën demokratike për t’u bërë pjesë e përpjekjeve legjitime të popullit të Kosovës për fitimin e lirisë”, tha kryeministri Mustafa.
Më tutje, kryeministri Isa Mustafa, në këtë ditë shprehu përkushtimin e Qeverisë së Kosovës për forcimin e shtetit dhe të partneritetit me miqtë ndërkombëtar, duke filluar nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës, vendet e Bashkimit Evropian dhe me të gjitha vendet demokratike, duke thënë se kjo ishte aspiratë e të gjithë atyre që kanë rënë për liri, për pavarësi dhe për shtetin e Kosovës, i cili tani po ndërtohet.

-Ambasadori amerikan William Walker 17 vjet pas kohës kur ishte shef i Misionit verifikues të OSBE-së gjatë luftës në Kosovë, sot në Deçan u nderua më çmimin që mbanë emrin e Heroit të Kombit Shkëlzen Haradinaj dhe me Mirënjohje Qyteti/
Nga Behlul Jashari/ PRISHTINË, 16 Janar 2016/ E kam menduar një Kosovë më ndryshe, tha ambasadori William Walker 17 vjet pas kohës kur ishte shef i Misionit verifikues të OSBE-së gjatë luftës në Kosovë. Ai foli sot në Deçan, ku u nderua më çmimin që mbanë emrin e Heroit të Kombit Shkëlzen Haradinaj dhe me Mirënjohje Qyteti nga kryetari i komunës, Rasim Selmanaj.
Në njoftimin e komunës theksohet: Sot Deçani është shumë i privilegjuar sepse i pranishëm ishte njeriu i shquar,diplomati e ushtaraku, humanisti e misionari, Gjenerali dhe Ambasadori i nderuar, Wiliam Walker .
Wiliam Walker në mbamendjen tonë nacionale dhe në historinë tonë, do ngel përjetësisht emwri i cili në momente të rënda, kruciale e jetike për Kosovën, në momentet kur regjimi famëkeq vrante, digjte e masakronte çdo gjë në vendin tonë, pa kursyer as fëmijët, as gratë as pleqtë, ngriti zërin e fuqishëm dhe dërgoi mesazhin po aq të fuqishëm për gjithë botën e civilizuar, nga Reçaku, ku ishin vrarë e masakruar njerëz moshash e shtresash të ndryshme se në Kosovë po ndodh gjenocid mbi popullatën shqiptare. Ky mesazh i dërguar qartë e prerë nga Walker vuri në lëvizje gjithë diplomacinë botërore me të gjithë mekanizmat ndërkombëtar.
Kështu u tha sot në Deçan ku William Walker në Deçan, u nderua më çmimin që mbanë emrin e Heroit të Kombit Shkëlzen Haradinaj dhe me Mirënjohje Qyteti nga Kryetari i Komunës së Deçanit , Rasim Selmanaj.
Më këtë rast kryetari i komunës, Rasim Selmanaj tha se unë sot ndihem jashtëzakonisht mirë ku në mesin tonë gjendet William Walker , na nderon më prezencën e tij .
Pasi pranoi Çmimin Shkëlzen Haradinaj dhe u nderuar me Mirënjohje Qyteti, William Walker tha se në Deçan ka kalur shumë shpesh.
“Kujtoj edhe kohët më të këqija kur regjimi serb shkatërroi gjithçka por dua të them se ju jeni njerëzit më të mirë që kam njohur në gjithë vendet ku kam qenë, jeni popull i dashur, mirëpritës dhe bujar. Nuk jam këtu që të jap deklarata politike por dua të them se nuk jam i kënaqur më situatën në Kosovë. E kam menduar një Kosovë më ndryshe e jo si kjo”, tha Walker, i cituar në njoftimin e komunës.
Ambasadori amerikan William Walker, i cili ishte shef i Misionit verifikues të OSBE-së gjatë luftës në Kosovë, mbërriti në Kosovë në prag të 17 vjetorit masakrës së Reçakut.
Me homazhet në Kompleksin Përkujtimor dhe me një akademi është kujtuar në 17 vjetor masakra në Reçak, fshat i Kosovës në komunën e Shtimes, ku në 15 janarin e vitit 1999 forcat serbe rrëmbyen nga shtëpitë e tyre dhe ekzekutuan mbi 40 banorë civilë.
Me atë rast, në 15 janar 2016, u zhvillua edhe ceremonia e vendosjes së gurthemelit të shtatores së ambasadorit amerikan William Walker, që do të ndërtohet afër Kompleksit Përkujtimor në Reçak.
Pjesëmarrës në përkujtime, si edhe në vitet tjera të pasluftës, ishte edhe ambasadori amerikan William Walker, i cili derisa ishte shef i misionit verifikues të OSBE-së në Kosovë, në vizitën në vendin e masakrës e cilësoi atë krim kundër njerëzimit.
Rreth dy muaj pas masakrës së Reçakut, aviacioni i NATO-s, në ndërhyrjen shpëtimtare për popullin e Kosovës, filloi bombardimet kundër caqeve të forcave kriminale serbe, të cilat zgjatën 78 ditë, deri në kapitulimin e Slobodan Milosheviçit, kreut shtetëror në Beograd, i njohur edhe si “kasapi i Ballkanit”, i cili përfundoi në Gjykatën Ndërkombëtare për Krime Lufte në Hagë.
Në Kompleksi Përkujtimor Masakra e Reçakut, në Murin e Përkushtimit janë skalitur në mermer fotografitë e 44 martirëve-dëshmorëve.
Masakra e Reçakut është një nga dëshmitë rrënqethëse të krimeve në luftën e fundit në Kosovë, kur forcat serbe vranë, masakruan, por edhe zhdukën, më shumë se 12 mijë shqiptarë, e në fushatën e gjenocidit e spastrimit etnik rreth një milion i dëbuan, shumicën drejt Shqipërisë.
Në Kosovë, edhe pas mëse 17 viteve pas luftës, sipas Institutit për Hulumtimin e Krimeve të Luftës, janë ende 1229 të pagjetur nga 6027 personat që nga Kryqi i Kuq Ndërkombëtar evidentoheshin të zhdukur, të lajmëruar nga familjarët, menjëherë pas luftës së përfunduar në 12 qershor 1999.
Të zhdukur ende të pagjetur janë 173 femra, 1056 meshkuj, 104 nën moshën 18 vjeçare, të cilët konsiderohen fëmijë sipas konventave ndërkombëtare dhe legjislacionit të Kosovës.

Përkujtohet 95-vjetori i Kongresit të  parë të Bektashive në Prishtë të Skraparit/
Nga Skrapari sulo Gozhina/
SKRAPAR – Në një ditë plot diell, të kthjelltë e bukur, edhe pse e ftohët, plot jetë e mirësi, sofra bujare skraparase hapi dyer për t’u zhvilluar një nga ngjarjet më të mëdha në ato vite për gjithë Shqipërinë. Me burra kombi, si baba Tahiri, baba Xhaferri, baba Ali Turabiu e shumë të tjerë, miq e shokë, besimtarë e banorë të thjesht, klerik, baballarë e dervish nga e gjithë Shqipëria e jugut, ajo e mesme e veriut dhe nga trevat e tjera të saj, njerëz të shquar e të ditur, organizuan kongresin e parë Bektashian në fshatin Prishtë më 14-17 Janar të 1921.Për të përkujtuar këtë ngjarje të madhe historike të këtij besimi fetar pas 95 viteve jetë punë e mund, duke kaluar një karvan histori thuajse shekullore,në pallatin e kulturës “Riza Cerova”, në qytetin e Çorovodës, u organizuar simpozium shkencor kushtuar këtij kongresi historik e vendimtar për fatet e ketij besimi dhe të At’dheut. Pjesëmarrës në këtë event të çmuar ishin klerikë të këtij besimi, Dede’ Baba Edmond Ibrahimi, krerë të besimeve të tjera fetare,drejtues të pushtetit vendor, Prefekti i Qarkut të Beratit Fadil Nasufi, ish Ministri Drejtësisë, njëherësh biri i kësaj treve Nasip Naço, miq, të ftuar,klerikë, baballarë e dervishë  nga të gjitha trevat e shqipërisë, besimtarë të qytetit dhe të rrethinave. Si vendi organizator Kryetari i Bashkisë të Skraparit Nesim Spahiu ka mbajtur fjalën e rastit duke uruar mirëseardhjen miqëve dhe të ftuarve në këtë event të madh, si për nga historia dhe nga vendimet e marë në kongresin e parë të bektashive që zhvilloi punimet 95 vjet më parë në Janar të vitit 1921. Mes të tjerash kreu i kësja bashkie citoj: “ Me të drejtë ne sot krenohemi që Teqeja e Prishtës, vendi ku u mbajt kuvendi i parë i Bektashinjëve i mbijetoi kalvarit të persekutimit komunist dhe ju rikthye shkëlqimit të dikurshëm duke u shëndërruar në një objekt të rëndësishëm kulti për besimin bektashi”.
Dede Baba Edmond Ibrahimi – Duke falnderuar pjesmarësin në këtë event sa i rëndësishëm për nga historia po dhe aq i vlefshëm për nga vendimet e tij të marra në momentet kur ka zhvilluar punimet Kongresi i parë i Bektashinjëve i mbajtur në fshatin Prishtë më 14-17 Janar të 1921 mes të tjerash citoj:“Nuk mund të lë pa përmendur edhe baba Meleq Staravecka, baba Fetahu i Backës, e Dervish Iljazi, për kontributin kombëtar që kanë dhënë ndër vite. “Ndërsa organizohet po këtu në këtë trevë simpozium shkencor kushtuar këtij kongresi që hodhi themelet e këtij tarikati, i cili tashmë ka mbi 300 milionë besimtar në të gjithë botën, duke u bërë në këtë rast edhe Kryegjyshata Botërore Bektashiane me seli në metropolin shqiptar që para 95 vjetësh”., dua të them, se për të arritur deri në ditët e sotme tarikati bektashian ka kaluar një jetë plot ngjarje të mëdha që kanë ndikuar jo vetëm në rritjen e zhvillimit e tij, por edhe pjesmarës dhe ndikues kryesor në ngjarjet e mëdha të kombit, të cilat kanë kërkuar në momente kritike dhe mbijetese, ndimën dhe përkrahjen e këtij tarikati, siç është përhapja e gjuhës shqipe, në mbështetjen e Lidhjes të Prizrenit, Shpalljen e Pavarësisë e disa ngjarje të tjera të mëdha të kombit të shqiponjave ndër shekuj. Ndonse a ka pasur mbështetjen e Kongresit të Lushnjës, ashtu si dhe komunitetet e tjera fetare, për më shumë se gjysmë shekulli, fet që ushtronin besimet e tyre në Shqipëri kanë pësuar persekutimin më të pashembullt në botë nga diktatura e komuniste pas viteve 1967, kur shteti komunist shkatërroi kishat, xhamitë e teqet dhe dënoj, burgosi, pushkatoj dhe internoj e persekutoj klerikë të komuniteteve fetare dhe familjet e tyre. Unë nuk mund të bëj historinë e këtij tarikati, pasi mes besimtarëve kemi dhe shumë historian që punojnë për këtë tarikat, por mundet të them se nga tarikati bektashian janë pushkatuar baba Zylfo Turani, baba Qamil Gëllava, baba Bedri Cakrani, baba Shefqet Koshtani, baba Ali Tomorri, Dervish Ali Kocia, kanë vdekur në qelitë e burgjeve komuniste, Baba Kamber Prishta, baba Myrteza Kruja, baba I. Leskoviku, baba Mehmet Zyka. Ndërsa kanë vuajtur burgjeve e internimeve të diktaturës baba Barjam Mhamutaj, baba Ilmi Kurtesi, dede Ahmet Myftari, Dervish Reshat Bardhi, Baba Halimi Therepeli si dhe persekutimi i familjeve të tyre për më shumë se një çerek shekulli. Por dita e bardhë për të gjitha komunitetet fetare, erdhi dhe kjo e bektashianve erdhi më  22 e mars të vitit 1991, ku dhe u zhvillua edhe ceremonia e hapjes së Kryegjyshatës Botërore Bektashiane me qendër në metropolin Shqiptar, Tiranë, ngjarje në të cilën mori pjesë dhe Nënë Tereza, shqiptarja nobeliste, fjalët e të cilës mes të tjerave janë: “Jam shumë e gëzuar që sot ndodhem pranë jush në këtë qendër fetare, ku humanizmi zë vendin e parë”. Ceremoni që u zhvillua ditën e “Sulltan Novruzit”. Më pas komunitete fetare ushtronin besimet e tyre në krahinat sipas feve dhe të gjitha së bashku në Shqipëri, pasi ndryshe nga vendet e tjera, vendi ynë ka një harmoni të pashembullt mes komuniteteve dhe besimtarëve,   Panorama e këtyre ngjarjeve tregon se edhe besimet fetare në vendin tonë që kanë ndikimin e tyre në zhvillimin dhe diturimin e njerëzimit në përgjithësi duke vënë në radhë të parë Atdheun “Pa Atdhe nuk ka fe”. Një harmoni të tillë fetare në shqipëri ne e treguan dhe në marshimin solid në mes të Parishit në ngjarjet e një viti më parë. Ndaj sot në këtë përkujtim hisorike për nga madhështija dhe vendimet e këtij kongresithem tregohet kudo edhe në këtë sallë supoziumi ku kemi të ftuar pjesmarës nga të gjitha fetë. Me këtë rast dua t’ju përgëzoj dhe t’ju uroj jetë e mirësi si dhe na mëson vetë bektashizmi që të jemi në vllazërim duke buruar gëzime, mirësi dhe bujari në ndimë dhe përkrahje të njeri-tjetrit në gezime dhe në nevojë për të përballuar sfidat që kërkon sot jeta, koha. Amin

Naço – Bektashian – burim frymzimi për bashkjetësën fetare

Nasip Naço ish Ministri i Drejtësisë njëherësh dhe biri i Skraparit në përshëndetjen e tij, mes të tjerash citoj: “Nisur  nga fakti që të gjitha fet në shqipëri janë burim frymzimin për bashkjetesën fetare edhe në botën mbarë gjë të cilën e dëshmuam edhe një vitë më parë me marshimin e katër klerikve tanë në Parisë të Francës një vitë më parë me rastin e njgjarjes tragjike të “charli hebdo” , e them me bindje se data të shënuara si kjo që po përkujtojmë sot janë pjesë e memories sonë, e krenarisë sonë, por edhe obligim e impenjim që ëndrrat e të parëve t’i bëjmë realitet. Ndaj sot dua të falënderoj organizatorët e këtij simpoziumi shkencor, të cilët përkujtuan dhe sollën dhe njëherë në memorien tonë një ditë kaq të shënuar për kombin tonë, kongresin e parë të bektashinjve ku në parim të tyre kishin e kanë “Pa Atdhe nuk ka fe”, thënie kjo që ju shkon përshtat vendit të shqiponjave. Unë jam një nga bijtë e asaj treve që ka punuar dhe luftuar e ka qenë në krah patriotëve, për përpjekjet e mëdha që kanë bërë për të ndrequr dhe çuar përpara çështjet kombëtare, një nga të cilit në ato fillim vite të shekullit 20 është dhe kongresi bektashian në Prishtë. Ai Kuvend i organizuar në atë fshat i ndjerë jo vetëm për kulturë e atdhedashi, por edhe për besimin fetar që në këtë rast është tarikati bektashian. Ajo që dua të them është se në ato vite vendimet e këtij Kuvendi të madh për mëvetësinë e tarikatit bektashian, si dhe sjelljen e Kryegjyshatës Botërore në Shqipëri, me qendër në metropolin e saj, i kaluan kufijtë e jehonës përtej Ballkanit, Evropës dhe të gjithë botës. Unë kam kënaqësinë dhe fatin të falënderoj të gjithë simpatizantët dhe besimtarët, klerikët, baballarët dhe dervishët, si dhe të gjithë kumtuesit prof. dr. dhe studiues që referuan kumtesat e tyre duke na sjellë edhe njëherë në kujtesën tonë ngjarjen e madhe të atyre viteve në vëmendjen e të gjithëve neve, pasi si bektashian jam i mendimit se të gjitha besimet fetare sjellin fat dhe mirësi jo vetëm tek besimtarët, por edhe tek i gjithë populli. Edhe njëherë ju falënderoj dhe ju përgëzoj për këtë mirësi që i keni bërë në këtë rast Skraparit trevës të tij ku u organizua kongresi parë bektashian në Prishtë dhe të gjithë besimtarëve bektashian kudo që janë në botën mbarë.
Fadil Nasufi – Jam i privilegjuar, që si Prefekt i Qarkut Berat,të marr pjesë dhe të përshëndes në këtë konferencë jubilare që i kushtohet përkujtimit të 95 vjetorit të Kongresit të Parë Bektashian të Prishtës-; që shënjon një nga ngjarjet më të rëndësishme të historisë së popullit shqiptar; pamvarsimin e bashkësisë bektashiane shqiptare. Më 14-17 Janar 1921,përfaqësuesit e të gjitha krahinave të vendit ku shtrihej bashkësia bektashiane,- u mblodhen në Teqenë e Prishtës dhe vendosën ndërprerjen e mardhënieve të jashtëvartësisë dhe shpallën pamvarsimin e bashkësisë bektashiane shqiptare. Pavarësia politike e shtetit shqiptar,që u shpall më 28 Nëntor 1912 dhe u njoh më 1920-; do të kishte mbetur e gjymtuar pa mvetësinë e faltoreve të bektashinjëve shqiptarë,- pa pavarësimin e mëshihatit islam-, pa autoqefalinë e kishës ortodokse shqiptare;- ngjarje që mbeten në historinë epokale për institucionet e klerit dhe për vetë historinë shtetërore të Shqipërisë dhe të shqiptarëve. Bektashinjtë ishin të parët që,me një vetëdije shumë të lartë kombetare, që shprehej edhe në slloganin e tyre :”Pa atdhe nuk ka fe”, – vunë kombin para besimit,vunë homogjenitetin si shqiptare para heterogjenitetit fetar.
Vitet 1920 do të mbeten në kujtesën historike, me se pari për atë shkallë të lartë empacipimi dhe për atë mëndesi europiane që shfaqi kleri shqiptar, i cili i preu mardheniet e jashtëvartësisë dhe e reformoi sistemin e besimit. Në mënyrë të vecantë bektashinjtë dhe ortodoksit,vec pamvarsimit nga kryeqëndrat botërore të besimit,ngulmuan dhe ia arritën që predikimin dhe liturgjinë ta benin në gjuhë shqipe. Sot ka studiues të mirnjohur në shkallë botërore që janë marrë me historine e bektashizmit në Shqipëri dhe kanë mbrojtur pikpamjen se bazat e nacionalizmit shqiptar dhe të ideologjisë albanistë – kanë ardhur pikërisht nga bektashinjtë. Studiusja franceze Natali Kleje ka studiuar rrugën historike të zhvillimit të bashkësisë bektashiane dhe ka konkluduar se Rilindja Kombëtare shqiptare ,nuk mund të kuptohet pa paraveprimin atdhetar të baballarëve dhe dedelerëve bektashinj. E thotë edhe kënga popullore,- dhe për ke ?-Pikerisht për babain që ushqeu me mendim e ide-Naimn,Naim Frashërin:
                          Kush e desh Shqipërinë,kush?
                          I miri Baba Alush!
Edhe historiani i shquar shqiptar Kristo Frashëri,-akademiku që ka ndricuar aq epoka dhe personalitete historike,- ka mbrojtur pikpamjen se letërsia e Rilindjes u frymezua prej idesh bektashiane,që gjenden edhe në një traditë më të herëshme si letërsia e bejtexhinjëve.
Sot nuk është dita thjesht për tu kushtuar mburrje e levdata atyre klerikeve bektashianë që, duke e pavarësuar teqenë shqiptare ,në fakt pergatitën pritjen e denjë të Kryeqëndrës boterore të bektashinjëve;- Kryegjyshatën Botërore Bektashiane, selia e së cilës u vendos në Tiranë ,pas reformave të Ataturkut në Turqinë Republikane. Kryeqëndra botërore bektashiane pësoi të njejtat rrënime si të gjitha institucionet fetare shqiptare ,por askush,asnjë vend,asnjë bashkësi bektashiane në botë,nuk pretendoi t’ia zinte vendin edhe në kohët më të errëta. Sepse bektashizmi modern,- kjo pamje europiane e besimit mysliman,e ka vendin e merituar pikërisht në Shqipëri,në vendin e paqës ndërfetare,- në vendin ku fanatizmi dhe fondamentalizmi nuk kanë asnjë traditë dhe asnjë bazë,-  në vendin ku populli ka kaluar nëpër prova të mëdha solidariteti, si mbrojtaja dhe shpëtimi i hebrejve,mbrojtja dhe shpëtimi i ushtrisë së falimentuar fashiste -pritja vëllazerore e mbi 500 mijë shqiptarëve të Kosovës më 1999.  Sa c’është e vërtetë që pavarësimi i bashkësisë fetare forcoi vetë mëvetësinë politike të shtetit shqiptar,aq është e vërtetë që edhe shteti shqiptar i periudhës 1920-1930-ndonëse në hapat e vet të mëkëmbjes së vështire,zgjodhi si model shtetin laik, që kishte dalë nga revolucioni francez,- e ndau vehten nga feja,shekullarizoi shkollën dhe institucionet, futi gjuhën shqipe në shkollat fetare. Sic ka shkruar historiani Xhovani Cimbalo;- profesor i së drejtës kanonike kishtare në Universitetin e Bolonjës – ; në vitet 1930, Shqiperia ishte modeli me i përparuar i rregullimit të mardhënieve të pavarësisë midis shtetit dhe fesë. Historiani i shquar italian mendon se edhe sot ai model nuk është kapërcyer dhe se konkordatet midis shtetit dhe klerit do të ishin një zgjidhje e shkëlqyer për shoqëritë e sotme me probleme të ngjashme. Kongresi i Prishtës është mesimdhenës për ne,dhe jo vetëm për ne, por për botën e sotme,që ka nevojë për cliruar vehten nga shënjterimi i idesë së luftës,nga flijimi për qellime fetare,nga fanatizmi dhe fondamentalizmi,nga idetë ekspansioniste fetare dhe nga fryma e konfliktit dhe e urrejtjes. Sot egzistojnë dy modele qytetërimesh: modeli qe i nxit dhe i formon njerëzit me ideologjinë si të jetojnë,dhe modeli që i nxit dhe i formon njerëzit me ideologjinë si të vdesin! Bektashizmi,me filozofinë e vet panteiste,që e trashegon nga lashtësia,- me shkrirjen e Zotit me natyrën dhe njeriun,me butësinë dhe tolerancën që e karakterizon-është modeli i filozofisë si të jetojmë. Ngjarje të tilla si 95 vjetori i Kongresit të Prishtës,nuk janë thjesht përkujtesa,por mesazhe të fuqishme qësjellin mes nesh tingellimën e zërit të atyre klerikeve që mbollën  farën e pavarësimit të fesë dhe ushqyen rrënjët e hershme të paqes,të harmonisë,të bashkjetesës, të tolerancës, të vllazërimit dhe solidaritetit. Njëherazi këto ngjarje janë apel për brezat e sotëm, për t’ju kujtuar se ndodhemi para rrezikut të harreses për sakrificat që kanë bërë brezat para nesh ,-dhe se jemi në një moment  kur bota është e kërcenuar nga aktet terroriste dhe konflktet fetare. Ndaj duhet të reflektojmë dhe të ngrihemi në lartesinë e vlerave të besimit,të humanizmit,të  mirësisë dhe të gjithckaje të mirë e të vyer që ka bekimin e Zotit!
Po gjatë supoziumit kumtuesit referuan mbi histroin e fesë bektashiane, si dhe për histrin e vendimet që mori kongresi i parë i bektashinjëve në Preishtë të Skraparit 95 vjet më parë.

-Platforma e Rugovës për Kosovën shtet euroatlantik u bë e gjithë shqiptarëve
-Në 10 vjetorin e shuarjes së Presidentit të parë e historik të Kosovës, kryeministri kosovar Isa Mustafa foli në akademinë përkujtimore organizuar nga partia e themeluar nga Rugova, Lidhja Demokratike e Kosovës/
Nga Behlul Jashari/ PRISHTINË, 21 Janar 2016/ Platforma për Kosovën shtet euroatlantik e Presidentit historik Ibrahim Rugova u bë program i të gjithë shqiptarëve, tha sot kryeministri Isa Mustafa. Në 10 vjetorin e shuarjes së Presidentit të parë e historik të Kosovës, kryeministri Mustafa foli në akademinë përkujtimore organizuar nga partia e themeluar nga Rugova, Lidhja Demokratike e Kosovës.
“Qeveria e Republikes së Kosovës sot po punon me përkushtim të veçantë për realizimin e prioriteteve të saj, të cilat në vizionin dhe largpamësinë e tij mbresëlënëse i kishte parashikuar dhe promovuar para më shumë se 10 vjetësh Presidenti historik Ibrahim Rugova”, tha kryeministri kosovar.
Mustafa u shpreh se, qeveria e Kosovës sot e ka në preambulën e veprimit të saj fuqizimin e partneritetit dhe miqësisë së përhershme me SHBA-të dhe me vendet e tjera perëndimore evropiane.
“Presidenti Ibrahim Rugova krijoi platformë politike për Republikën e pavarur të Kosovës anëtare të Bashkimit Evropian dhe të NATO-s dhe në miqësi të përhershme me Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Kjo platformë u bë program politik i të gjithë shqiptarëve të Kosovës”, theksoi kryeministri Mustafa në akadminë përkujtimore, ku foli edhe nënkryetari, nga LDK, i Kuvendit të Kosovës, Sabri Hamiti.
Kosova po kujton dhe nderon sot Presidentin historik Ibrahim Rugova, arkitektin e pavarësisë, i cili u shua para 10 vitesh, në 21 janar 2006, duke lënë me veprën e tij jetësore gjithmonë ndezur dritën e të ardhmes për Kosovën shtet euroatlantik.
Një akademi përkujtimore me rastin e 10 vjetorit të shuarjes së Presidentit historik Rugova, organizohet edhe në mbrëmje në Prishtinë, nën patronazhin Presidentes së Republikës së Kosovës, Atifete Jahjaga, ndërkohë që po bëhen homazhe në vendin e prehes në amshim në lagjen Velania te Bregu i Diellit, të kryeqytetit, dhe po zhvillohen edhe veprimtari të tjera.
Gjatë pasditës kryeministri Isa Mustafa merr pjesë në ekspozitën dokumentare me fotografi të Presidentit historik Ibrahim Rugova në Bibliotekën Kombëtare dhe në hapjen e Ekspozitës së Përhershme në Shtëpinë e Bardhë, aktivitet që zhvillohet në Shtëpinë e Pavarësisë, ku ishte selia institucioneve të Republikës së Kosovës të Deklaratës së Pavarësisë të 2 Korrikut e Kushtetutës së 7 Shtatorit 1990 dhe të Referendumit për shtet sovran e të pavarur të fundshtatorit 1991, si dhe të zgjedhjeve të para shumëpartiake presidenciale e parlamentare kosovare të 24 Majit 1992.

KABINETI QEVERITAR BËRI HOMAZHE

Prishtinë, 21 janar 2016/ Kryeministri i Republikës së Kosovës, Isa Mustafa, bashkë me anëtarët e kabinetit qeveritar kanë bërë homazhe pranë varrit të Presidentit Historik të Kosovës, Dr. Ibrahim Rugova, me rastin e 10-vjetorit të shkuarjes së tij në amshim.
Pas homazheve, kryeministri Isa Mustafa, vlerësoi lartë punën dhe kontributin e palodhshëm të Presidentit Rugova për lirinë dhe pavarësinë e Kosovës.
Kryeministri Mustafa theksoi se angazhimi i Presidentit Ibrahim Rugova për shtetndërtimin e Kosovës, por edhe lidhjet e fuqishme që ka krijuar me vendet mike, sollën deri te liria dhe pavarësia të cilën po e gëzojmë sot.
“Sot dolëm me kabinetin qeveritar t’i bëjmë nderime Presidentit të parë të Republikës së Kosovës, Ibrahim Rugova, me rastin e 10-vjetorit të shkuarjes së tij në amshim. Qeveria e Republikës së Kosovës, sikurse edhe të gjitha institucionet tjera respektojnë fuqishëm veprën dhe kontributin e presidentit Rugova në shtetndërtimin Kosovës, në miqësinë që ka krijuar ai me të gjitha vendet mike dhe në të gjitha proceset që na kanë sjellë deri këtu, që Kosova sot të jetë shtet i pavarur, të jetë shtet sovran, shtet i pranuar nga mbi 110 vende anekënd botës dhe që rinia dhe populli i Kosovës sot e gëzojnë lirinë dhe pavarësinë e saj”, tha kryeministri Isa Mustafa.
Zëvendëskryeministri i parë i Qeverisë së Kosovës, njëherësh ministër i Punëve të Jashtme, Hashim Thaçi, ka çmuar lart përpjekjet e gjithanshme politike, institucionale dhe akademike të Presidentit Ibrahim Rugova për lirinë dhe pavarësinë e Kosovës.
“Jemi sot së bashku me kryeministrin, siç do të jenë të gjitha institucionet e Republikës së Kosovës, për të nderuar dhe vlerësuar me respektin më të lartë Presidentin e parë të Republikës së Kosovës, Ibrahim Rugova, për kontributin e tij për lirinë dhe pavarësinë e Kosovës, për vlerat euroartlantike që i ka vendosur në skenën politike kosovare, për kontributin e tij për rendin demokratik, perspektivën euroatlantike, për lirinë e vendit. Gjithashtu për të gjitha përpjekjet e gjithanshme politike, institucionale dhe akademike”, tha zëvendëskryeministri Thaçi.

Nga Behlul JASHARI/
PRISHTINË, 30 Janar 2016/ Kosova këtë vit feston 8 vjetorin e shpalljes së Pavarësisë në 17 Shkurtin historik 2008. Qeveria e Kosovës në mbledhjen e djeshme ka themeluar Këshillin Organizativ për shënimin e tetë vjetorit të Pavarësisë së Republikës së Kosovës. Gazeta Dielli, nga korrespondenti i saj në Prishtinë, me këtë rast sjell reportazhin që ai ka shkruar para tetë viteve, ashtu si është botuar në numrin e jashtëzakonshëm të gazetës tradicionale të Kosovës Rilindja, të datës 30 dhjetor 2008:/
TRIMI I SIMBOLEVE SHTETËRORE TË REPUBLIKËS SË KOSOVËS/
FLAMURI I SHPALOSUR NË DITËN HISTORIKE TË SHPALLJES SË SHTETIT TË KOSOVËS/
Prishtinë, 3 mars 2008 – Më 17 Shkurt 2008, në ditën më të madhe shqiptare pas 28 Nëntorit 1912 të Pavarësisë së Shqipërisë, Trimi i luftës për lirinë e Kosovës përjetoi “më shumë se gëzimin më të madh në botë”: Për shpalljen e Pavarësisë. Dhe për miratimin e propozimit të tij – Flamurit dhe Stemës së shtetit më të ri në botë – Kosovës.
“Ai gëzim nuk mund të tregohet me fjalë”. Festa e shpalljes së Pavërsisë, e Kosovës dhe e gjithë shqiptarëve, për Muhamer Ibrahimin – Trimin ishte edhe festa e fatit më të madh. “Konkurrenca ka qenë jashtëzakonisht e madhe. Kanë qenë mbi 1.000 aplikues me më se 5.000 propozime. Sa kam mund të shohë edhe konkurrentë të tjerë kanë pasur elemente të ngjashme për simbolet e shtetit. Po unë e kisha atë fat të madh që e kam fituar konkursin e shpallur nga Ekipi i Unitetit”.
Trimi, disanjues i simboleve shtetërore të Republikës së Kosovës, sot eksluzivisht ka treguar idetë dhe punën e tij për simbolet shtetërore të Kosovës, që e bënë edhe emër e njeri të historisë. “Flamuri dhe Stema dolën nga shumë ide. Edhe trendet politike të Kosovës më kanë dhënë drejtimiun dhe idenë për të krijuar simbolet e shtetit tonë”.
Trimi më tej thotë se ideja fillestare ishte se shteti i ri, Kosova, duhej ta ketë flamurin e vet, si simbol identiteti, dhe korniza ishin kriteret e Konkursit të shpallur nga Ekipi i Unitetit, bazuar në Paketën Ahtisaari. “Konkursi e ka pasë të trasuar rrugën pak a shumë, ishin kriteret e bashkësisë ndërkombëtare që duhej repektuar”.
Nga shumë e shumë ide Trimi ka ndarë tri elemente. “Një element i ideve ishte harta e Kosovës që e identifikon në flamur e në stemë shtetin dhe simbolizon integritetin territorial të shtetit. Ngjyra e artë – e verdhë e hartës simbolizon pasuritë e Kosovës, pasuritë nëntokësore e mbitokësore, dhe mbi të gjitha qytetarët e saj, popullin, që me shumicë është rini, e cila e përtërinë dhe rritë. Ngjyra blu paraqet përkatësinë evropiane të vendit dhe popullit, aspiratat e qytetarëve të Kosovës për integrimet euroatlantike. Gjashtë yjet paraqesin komunitetet që jetojnë në Kosovë dhe barazinë e tyre, ngjyra e bardhë e yjeve të ardhmen e ndristshem të tyre në këtë vend të lirë e demokratik”.
I pyetur cilat janë gjashtë komunitetet, Trimi thotë: “Janë shqiptarët, serbët, boshnjakët, turqit, goranët dhe romët. Ka edhe nënetni të tjera, por këto janë etnitë kryesore”.
Kemi shkruar edhe në Studion e Trimit, ku për më se një muaj ka punuar, ka menduar thellë kreacione për Flamurin dhe Stemën. Në studion e tij Trimi kishe të shpalosur bashkë falmurin kombëtar shqiptar – shtetëror të Shqipërisë dhe flamurin e shtetit të Kosovës. “Këtu kam punuar ditë e natë. Konkretisht, me mendime, me realizime kam punar më se një muaj. Kam menduar për idetë edhe para se të shpallej konkursi, që paralajmërohej në media. Dhe, pak para mbylljes së konkursit, në momentet e fundit jam përcaktuar përfundimisht për ngjyrat në simbolet e shtetit.”
Trimi tregon për vetën: “Pseudonimin e kam që nga lindja, nga gjyshi, ai më kishte quajtur Trim nga gëzimi se familja u bë edhe me një djal. Gjyshi më ka thirrë gjithmonë Trim. Kështu më thërrasin edhe familja, farefisi, miqtë, shokët, dashamirët, kolegët…Më duket se më njohin më shumë si Trimi sesa si Muhamer Ibrahimi.
Jam i lndur në Prishtinë më 26 prill 1975, këtu jam rritur në lgjen Bregu i Diellit. Edhe jam shkolluar në Prishtinë. Shkollën fillore e kam kryer në ‘Ismail Qemaili’, të mesmen – degën e elektros në ‘Gjin Gazulli’, në Univeristet regjistrova Elektron po e përfundova Fakluletin e Arteve, që poashtu e kisha regjistruar. Vitin e parë e kreva para lufte, tri vitet e tjera të studimeve pas luftës për çlirimin e vendit. Tani mirrem aktivisht me disanjin grafik. E kam një studio timen në Prishtinë. Kam marrë pjesë edhe në konkurse të tjera, i kam disa shpërblime të fituara, si për logo, pulla postare, për disanje tjera. Në luftën e UÇK-së kam qenë në Zonën e Pashtrikut. Më parë isha në Shqipëri për trajnim”.
I pyetur si e ka menduar Kosovën e të ardhmes në kohën e luftës, Trimi thotë: “Kemi pasur një ideal dhe një vizion të qartë, gjithë rinia, gjithë luftëtarët e lirisë, gjithë populli. Prandaj, ishte lufta për një Kosovë të lirë, të çliruar nga okupimi serb. Për Kosovën vend i lirë, i pavarur, demokratik, si të gjitha shtetet e Evropës”.
Trimi tregon se për simbolet e shtetit kishte menduar edhe më herët se në qershorin e vitit të kaluar, kur u shpall konkursi nga Ekipi i Unitetit. “Pas lirisë së Kosovës, pas hyrjes së forcave të NATO-s, kur është folë se Kosova duhet prezantohet gjithësesi me simbole të reja të vetat, që atëherë kam pasë disa ide e mendime për simbolet e Kosovës”.
Konkursi për simbolet shtetërore të Kosovës ishte i hapur 15 ditë dhe u mbyll më 27 qershor 2007. Ndërkohë, 17 ditë para shpalljes së pavarësisë, më 31 janar 2008 Qeveria në koordinim të plotë me të gjitha partitë politike formoi Grupin për përzgjedhjen e simboleve shtetërore të Kosovës. Nga më se 5.000 propozime fillimisht u përzgjodhën 1.736. Më 5 shkurt 2008 pesë propozimet finale të Grupit Përzgjedhës u dorëzuan për procedura të mëtejme në Kuvendin e Kosovës, ku Flamuri dhe Stema me autorësi të Trimit u miratuan po në seancën historike të shpalljes së Pavarësisë.
Kryeministri i Republikës së Kosovës, Hashim Thaçi, ka pritur ditë më parë në një takim Muhamer Ibrahimin – Trimin. Duke e uruar për disanjimin e flamurit të Republikës së Kosovës kryeministri tha se “ndihet shumë mirë që shpirti, mendja, sakrifica, ideja, ideali por edhe dora e ish-luftëtarit të lirisë së Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës e ka prezantuar dhe e ka dizajnuar simbolin e ri të Kosovës, flamurin shtetëror të Kosovës, që do të valojë edhe në OKB edhe në gjithë botën për jetë të jetëve”.
“Muhameri ka bërë një punë të mrekullueshme në atë konkurrencë të jashtëzakonshme profesionale. Ideal i luftës për liri tash po ngadhënjen edhe në betejën për disanjimin e shtetit të pavarur dhe sovran të Kosovës”, ka thënë Thaçi.
Trimi me këtë rast i dhuroi kopjen e parë të disanjuar të flamurit të Republikës së Kosovës kryeministrit Thaçi dhe i uroi atij dhe qeverisë së Kosovës shtetin e ri dhe të pavarur.

-Nga takimi në New Hampshire i Hillari Klintonit, kandidate për presidente e SHBA-së. Merrte pjesë edhe ish predisenti, Bill Klinton-
– Midis atyre që takuan ish presidentin Klinton, isha edhe unë. Mes emocioneve i thashë:- Jam shqiptar dhe kam ardhur nga Bostoni. Dua t’ju falenderoj për kontributin tuaj të çmuar në luftën e popullit të Kosovës, për mbështetjen që i ka dhënë dhe i jep Amerika Shqipërisë./
Nga Fuat Memelli/
Të martën që kaloi, më datë 2 shkurt, së bashku me dy shqiptarë të tjerë, të kundondodhurit në veprimtaritë e shqiptarëve të Bostonit , Petrit Alibej dhe Sami Ajdini, u nisëm drejt qytetit Nashua, të shtetit New Hampshire, për të marrë pjesë në takimin elektoral që do zhvillonte aty, kandidatja për president e SHBA-së, zonja Hillari Klinton . Fakti që aty do ishte i pranishëm edhe bashkëshorti i saj, ish presidenti, Bill Klinton, na i shtonte jo vetëm dëshirën, por edhe kureshtjen për të marrë pjesë . Unë do të shkruanja për dy gazetat shqiptare që dalin në Amerikë, Illyria dhe Dielli, ndërsa ata vinin si mbështetës të zonjës Hillari. Koha e bukur dhe muzika shqiptare që na vinte Petriti, na bëri që të mos e ndienim fare atë një orë udhëtim ,deri sa mbritëm aty ku do zhvillohej takimi.
Megjithëse ishte ditë pune, rradha e njerëzve që vinin aty, qe e madhe. Në hyrje të godinës, vullnetarë mbështetës të Hillarit, orientonin pjesëmarrsit dhe verifikonin emrat në listat që kishin më vete. Emrat e të gjithë pjesëmarësve, ishin dhënë një ditë më parë kështu qe bërë verifikimi për çdo person. Duke parë kartat e identitetit , gjetën edhe emrat tanë në lista. Ne firmosëm, lamë numrat e telefonit e e-mailet dhe kaluam.Pa mbritur te salla ku do zhvillohej takimi, u bë kontrolli trupor si dhe i paisjeve që mund të kishte ndonjëri , njëlloj sikur kontrollohet në aeroport.
Para se të hynim në sallë, një nga organizatoret kryesore, na u afrua dhe na pyeti:-Ju shoh të veshur bukur ju të treve, më mirë nga të gjithë. Nga vini dhe çfarë funksioni kini? E sqaruam se vinin nga Bostoni dhe kishim ardhur posaçërisht për të ndjekur nga afër këtë takim.Pasi na falenderoi, na tha:-Ju do hyni pas senatorit dhe pushtetarëve të tjerë që janë me atë. E falenderuam edhe ne, pasi na shpëtoi nga rradha e gjatë.
Hymë në sallë dhe po zinim vendet kur një nga organizatoret , dukë parë dokumentin e gazetarit ndërkombëtar që kisha vendosur në gjoks, më tha:-Ju do paraqituni te ai personi aty, do regjistroi, do merni një dokument dhe mund të shkoni afër podiumit . Ashtu bëra. U regjistrova , mora një kartë tjetër që ishte për gazetarët dhe zura vend farë pranë vendit ku do flisnin dy Klintonët.
Në ballë të sallës, ishte vendosur një parullë e madhe me fjalët:”Fighting for us”( Luftojnë për ne)e cila nënkuptonte që ai mesazh është shkruar nga qytetarët. Krahas pankartave të vogla që mbanin shumë vullnetarë, gjashtë të tjerë mbanin nga një gërmë të madhe të fjalës: Hillary. Në një ekran të madh u shfaq një film prej disa minutash për jetën politike të Hillari Klintonit, që kur ajo kishte hyrë në politikë e deri sot.
Pastaj e morrën fjalën folësit. Në mikrofon afrohet presidentja e shkollës ,në sallën e të cilës zhvillohej takimi e më pas guvernatorja, Maggie Hasen, e cila foli shkurt për kontributin e Hillari Klintonit. Një këngëtare këndoi himnin amarikan, i cili shoqërohej edhe nga pjesëmarësit. Me duartrokitje të forta, pritet hyrja në sallë e ish presidentit amerikan, Bil Klinton dhe bashkëshort i zonjës Hillary. Megjithëse kanë kaluar afro 16 vjet vjet që është larguar nga detyra e presidentit, për kontributin e madh që ka dhënë jo vetëm për Amerikën por edhe në mbarë botën, ai ka mbetur një njeri i dashur dhe i vlerësuar për amerikanët. Ka ardhur në këtë takim për të mbështetur bashkëshorten e tij. Pasi falenderoi pjesëmarrsit , ndër të tjera theksoi se këtu në New Hampshire, vij si në shtëpi. Kam ardhur edhe kur do kandidoja për president dhe besoj se nuk ju zhgënjeva për premtimet që u dhashë. Duke folur për Hillarin, ai theksoi se kur isha president, ajo vinte shpesh në zyrën time të punës dhe kërkonte ta mështesja. Kërkonte ndihmë për edukimin si dhe për shëndetësinë. Unë e mbështeta dhe ajo bëri mjaft punë të mira. Lidhur me cilësitë e presidentit të ri amerikan, ai tha se sot bota kërkon një lider që të bashkojë popujt, të japë mesazhin e paqës, t’i bëjë ata të sigurt. Këto cilësi, besoj se i plotëson Hillari, theksoi ai.
Një Klinton tjetër, mer pastaj mikrofonin, bashkëshortja e tij, zonja Hillari, e cila është e para grua që kandidon për t’u bërë presidente e Amerikës. Në sallë shpërthejnë përsëri duartrokitje të fuqishme. Ajo foli pa rreshtur mbi 40 minuta, ku binte në sy energjia e saj dhe logjika e argumenteve. U ndal për një sërë problemesh si rritjen e rogave, sigurinë kombëtare, çmimet e ilaçeve, balancimin e pagës mes burrave e grave kur bëjnë punë të njëjtë, problemet fetare, etj. Duke folur për problemet re garave, ajo theksoi se unë do t’i mbështes ato në të gjitha fushat e jetës. Solli një shembull nga shëndetësia. -Një grua në Ohio, më tregoi se kishte dy vjet që nuk merrte një ilaç të domosdoshëm për atë, pasi ishte rritur shumë çmimi: nga 20 dollarë që paguante, tani ishte bërë 70 herë më shtrenjt. Unë jam njëra prej jush dhe nuk do të lejoj të ndodhin këto. Duke folur për rogat e burrave dhe grave, solli një rast diferencimi. Një grua që punonte menaxhere në një restorant, i kishte treguar se kolegu i saj menaxher që ishte burrë e që bënin të njëjtën punë, merrte më shumë të ardhura nga pronari . Ky është një diskriminim që nuk duhet të ndodhë , theksoi ajo.
Siguria kombëtare dhe politika e jashtme, ishin probleme të tjera që zunë vend të rëndësishëm në fjalën e saj. -Ne duhet të kemi lidhje të ngushta me popujt e tjerë. Së bashku, ne përbëjmë një forcë të madhe. Kështu ne mund të parandalojmë luftën dhe terrorizmin. Duke parandaluar luftën, nuk ka pse të dërgojmë ushtarë në vendet e konfliktit. Në rast se do të jem president, unë do të kordinoj punët me shtetet e tjera, përfshi edhe ato arabe. Detyra e sekretares së Shtetit që më besoi presidenti Obama, më bëri që të shkoj në shumë vende dhe të takoj shumë njerëz. Kjo ishte një eksperiencë e madhe për mua. Ajo u ndal edhe në problemet fetare që shqetësojnë sot botën. –Të gjitha fetë janë njëlloj dhe ne nuk duhet të flasim kundër tyre. Të flasësh kundër një feje, është diskriminim, theksoi ajo.
Pas mbarim të fjalës së Hillarit, shoqëruar më plot duartrokitje, shumica e njerëzve filluan të largohen, ndërsa çifti Klinton vazhdoi edhe minuta të tjera në sallë, duke takuar pjesëmarrës të rreshtit të parë. Njerzit afrohen, duan t’i takojnë, t’i thonë ndonjë fjalë, të bëjnë një foto për kujtim. Është i madh numri i atyre që duan t’i takojnë, por jo të gjithëve u realizohet kjo dëshirë. Midis atyre që takuan ish presidentin Klinton, isha edhe unë. Mes emocioneve i thashë:- Jam shqiptar dhe kam ardhur nga Bostoni. Dua t’ju falenderoj për kontributin tuaj të çmuar në luftën e popullit të Kosovës, për mbështetjen që i ka dhënë dhe i jep Amerika Shqipërisë. I thashë se votat e shqiptarëve do të jenë për Hillarin. Më falenderoi dhe u largua se e prisnin njerez të tjerë për t’u takuar. Shokët e mi, Petrit Alibej dhe Sami Ajdini, u treguan më të shkathët: ata takuan Hillarin dhe Billin.-Kam ardhur nga Bostoni, i tha Petriti zonjës Klinton, për të dëgjuar nga afër fjalën tuaj, mesazhet që do përcillnit . Ju përshëndes në emër të shumë shqiptarëve të Massachutsses. Uroj të jeni presidentja e ardhëshme e Amerikës! 80 vjeçari Sami Ajdini, me një energji që sfidon moshën, i tha Hillarit:”Unë jam 17 frymë në Boston.Nga këta 7 veta votojnë. Të gjithë votat tona , do jenë për ju. Qënia juaj si president, do t’i japë më shumë dritë jo vetëm Amerikës, por edhe botës.
Takimi i kësaj dite i zonjës Klinton, ishte vetëm një copëz e betejës elektorale të saj këtu në New Hampshire, e cila do të vazhdojë edhe një javë . Pastaj do ta kjetë fjalën kutia e votimit, ndërsa ditët në vazhdim, beteja do të spostohet në një shtet tjetër.
Dita e bukur me diel, na shoqëroi edhe gjatë kthimit për në Boston. Me një ndjenjë kënaqësie, ne tregonim mbresat tona nga kjo pjesëmarrje e parë në një takim elektoral që zhvillojnë kandidatët për president amerikan, tregonim çastet e paharruara të takimit me çiftin Klinton, fotot e bëra me ata, të cilat do t’i kemi kujtime shumë të çmuara.

Nga Shefqet Kërcelli/ Korrespondent i Diellit në Shqipëri/
Në fakt axhendën e kësaj vizite të paralajmëruar, gazeta”Dielli” e publikoi ndër të parat nga mediat shqiptare. Avioni i Sekretarit Amerikan të Shtetit u ul në aeroportin “Nënë Tereza” në orën 09.45 minuta. Fillimisht zoti Kerry takoi kreun e shtetit, zotin Bujar Nishani, një takim qe zgjati rreth 5 minuta. Më pas, Sekretari i Shtetit në një nga makinat e ambasadës amerikane u nis drejt kryeqytetit, për të vazhduar takimet protokollare. Eskorta e tij ka ndjekur itinerarin e paracaktuar, nga Rinasi në autostradën Kashar-Tiranë, nën masa të forta sigurie. Që herët në mëngjes, forcat e sigurisë së tij personale dhe forcave të sigurisë së policisë shqiptare kishin kontrolluar rrugët, mjediset publike dhe ndërtesat ku do të kalonte zoti Kerry. Një helikopter i Forcave Ushtarake ka shoqëruar në një lartësi të ulët eskortën nga Rinasi deri në selinë e Kryeministrisë. Ndërkohë rruga nga aeroporti i Rinasit deri sheshin “Nënë Tereza” ishte zbukuruar me flamuj amerikanë dhe shqiptarë më shumë se kurrë. Vizita e Zotit Kerry përkoi me ditën e dashurisë, kështuqë pamavarësisht shiut, sheshi “Skënderbej” dhe bulevardi “dëshmorët e Kombit”, kishte qytëtarë të shumtë që kishin dalë për të përshëndetur ardhjen e sekretarit Kerry. Takimi me kryeministrin Edi Rama zgjati rreth gjysmë ore. Pas deklaratave të përbashkëta, sekretari Kerry shëtiti me këmbë nga selia e Kryeministrisë për në hotel “Rogner”, për t’u takuar me kryetarin e opozitës Lulzim Basha. Në këtë pjesë rruge, qindra qytetarë të Tiranës përshëndetën Sekretarin Amerikan të Shtetit. Pas takimit me kryetarin e opozitës Lulzim Basha, Sekretari Kerry dhe delegacioni i Tij, iu drejtuan Muzeut Kombëtar, ku takoi një grup të rinjsh përfaqsues të OJQ. Në këtë takim mernin pjesë kryesisht të rinj të shkolluar në Shtetet e Bashkuara me bursa të dhëna nga ambasada ose projekte nga agjenci të ndryshme amerikane. Takimi zgjati 60 minuta dhe këtu të rinjtë nxorrën në pah probleme të jetës së përditëshme, luftën kundër korrupsionit, censura, autocensura në media, ndikimi i politikës në media, etj. Zoti Kerry ishte i interesuar të njihtë me detaje problemet kryesore që shqetësonin të rinjtë e qytetarët shqiptarë, sidomos për situatën në media dhe luftën kundër korrupsionit. Kështu të rinjtë ndanë më zotin Kerry ceshtje si, reforma në drejtësi dhe ndikimi i saj në media, vështirësitë dhe pengesat burokratike, korrupsioni, të cilat u dëgjuan me vëmendje nga Shkeqesia e Tij. Nga ana e tij zoti Kerry vlerësoi përpjekjet e të rinjve në cështjet e programet e shtetit ligjor e medias së pavarur, duke evidentuar rolin e popullit shqiptar në zgjidhjen e cështjeve kryesore të demokracisë. Gjatë këtijy takimi zoti Kerry shoqërohej nga Zonja Nouland, zoti Lu dhe personel i ambasadës. Mbas takimit sekretari Kerry cau rrethimin e forcave të sigurisë dhe ju afrua e takoi një grup qytetarësh, pjesë e të cilëve isha dhe unë, duke u shprehur:- Falenderoj popullin shqiptar për pritjen e organizuar! Sjell dhe mesazhin e presidentit Obama për popullin shqiptar! Do na keni gjithmonë pranë në rrugën e nisur! Dikush nga qytetarët i kërkoi një mesazh për Kosovën, Do vazhdojmë mbështetjen tonë, theksoi zoti Kerry dhe u largua për tek makina nën duartrokitjet dhe falenderimet e qytetarëve shqiptarë. Kështu u mbyll vizita e sekretarit të shtetit zoti Kerry në Shqipëri. Takimet zgjatën më tepër nga sa ishin parashikuar, kështuqë vizita zgjati nga 3 në 4 orë. Në orën 13:27, sekretari Kerry nga Muzeu Kombëtar ju drejtua aeroportit “Nënë Tereza”.
Fjala e zotit Kerry
“Unë jam këtu sepse ne jemi miq. Dua ta nënvizoj këtë gjë. Ne jemi aleatë. Në kemi interesa të përbashkëta dhe marrëdhëniet tona diplomatike kanë përjetuar kohë interesante dhe të veçanta… Shtetet e Bashkuara dhe Shqipëria vetëm do të vijnë duke e rritur dhe e forcuar këtë marrëdhënie që kemi sot. ..SHBA dhe Presidenti Obama eshte me Shqiperine ne transformimin dhe rrugetimin e saj”

Fjala e plote e sekretarit Kerry ne anglisht.

Sekretari i Shtetit John Kerry: Well, good morning to all of you, and thank you very, very much, Mr. Prime Minister. It really is a very special opportunity to be here with you today. You and I have met. I have admired your leadership. I appreciate your creativity enormously. And I am deeply appreciative of the palpable, the tangible warmth of the welcome here in Tirana, in Albania today. And I am grateful for you taking the time, along with Foreign Minister Bushati and the rest of your team, to share with us all of the thoughts that you just described in your very comprehensive statement. President Obama and I and the American people are very grateful for the leadership that you are offering and for your team’s efforts to not just care about Albania and Albanian’s interests but to embrace a broad set of values which define all of us and I think really are at the root of the great friendship that the United States and Albania share.
I am here because we are friends. I want to emphasize that. We are allies. We have enormous mutual interests and we have traveled a very interesting and very special road in our diplomatic relations which, as the prime minister reminded everybody, we celebrate the 25th anniversary of those diplomatic relations in one month. I think I can tell you that, as our ambassador here, Donald Lu, has told me, our relations really are extremely healthy and very, very warm, and we’re all very, very grateful for that fact.
I have listened carefully to the thoughts of the prime minister this morning, and I think he made very important points and opened up opportunities for the United States and Albania to work even more closely together. We’re living in a time of enormous global challenge. Albania has understood those challenges, and your leadership has been very important in helping the United States and others to be able to meet the test of our times: this fight against violent extremism, this effort to distort a great religion and to use it for, in many cases, evil purposes that have nothing to do with any religion on the face of this planet.
So I have just come from Munich, where our focus was the struggle in the Middle East and the need to confront and defeat the terrorist group Daesh. And there obviously was much discussion, as we all know, about the impact of that fight as it is playing out in Syria and the impact with migration throughout the region. We know that defeating Daesh is not going to happen just because of what any one country does. It’s going to require a broad coalition, and we have built that coalition. And Albania, I am proud to say and grateful to say, is a charter member of that coalition. Albania has been there from the beginning, willing to stand by all countries in opposition to Daesh. And it is standing up with us in support of Iraq. It is standing up with us in support of Afghanistan. And it is standing with us in the long-term struggle to emphasize to people the importance of tolerance, to marginalize violent extremes, to recognize that it is important for all of us to be able to build societies and communities in which you may not agree with everybody else but you have a tolerance for their views, provided they are living within the law and within the norms of decency and international behavior.
Albania is not just a friend and not just a country that has shown in so many ways a special affection for the United States, but Albania is also a NATO ally, and that brings special responsibilities for this region. And we are grateful for Albania’s membership and partnership in that alliance.
During our meeting today, the prime minister and the foreign minister and I had a good chance to review Albania’s significant progress – the real steps that Albania is taking in order to take on its full responsibilities in this alliance and friendship, and also to do the things that it wants to do and has embraced in order to be able to be more deeply integrated in Euro-Atlantic institutions.
The evidence is absolutely clear, and Albania should be very pleased with the fact that your country is moving in the right direction. You are on the right track, and I am quite confident that with the awareness that has been embraced in your legislation with respect to combating corruption, I am very, very heartened, as everybody is, to know that your reforms are well underway. I am personally impressed by the approval of legislation to bar criminals from the political system. That’s a courageous step, it’s an important step, and it’s a significant statement with respect to the road that Albania is on. I am encouraged, very much so, by the judicial reform package that is now being considered in order to improve the judiciary and allow for a greater crackdown on corruption.
And I want to emphasize this is something that your leadership is embracing, that they are working hard to be able to deliver. And they are committed, I am convinced, to the fight for more accountable governance, and that requires the support of every single Albanian. The United States is absolutely ready and willing, and I am here to affirm on behalf of President Obama that we are with you in this transformation and in this journey.
But in the end, only Albanians can enact the laws – the right laws – and insist on their effective implementation. Now, I know this from personal experience. I shared with the prime minister my own journey as a young prosecutor in the state of Massachusetts in America, and I know that it’s tough to take on those who have become happy with a process of avoiding their shared responsibilities to the entire nation by engaging in one kind of corrupt activity or another. But as hard as it is, I am convinced that the prime minister and the government are committed to a track that will guarantee that Albania’s future is one that will take it to a full partnership with Europe and the rest of the world and to prosperity and better opportunity for all the people of Albania.
The people of this country know full well and want to live in a place that where the rule of law means exactly that: It is the rule of law and its judges and prosecutors abide by exactly the same rules as the average citizen in every street, and that everyone else will be treated fairly, no matter what political party is in power and no matter who belongs to what party, no matter what your politics are.
Albania, I want to affirm, has come a long way in the last quarter of a century. And as the people of my own country can attest, it is hard work. It’s not easy building a strong democracy, and it is the work of many decades, really. And frankly, the work is never done. We are still working to perfect our own. We have our own set of challenges. The most important thing is that you talk about them openly and you work in a concerted way to try to address the concerns of the people.
Albania has made significant progress and is clearly committed – no question about it – to achieving more. And in so doing, Albania can count on the full friendship and support of the people of the United States, of our government. And I must say I have so many friends of Albanian descent in America who have always said to me, “You have to go to Albania. You’ve got to visit.” I’m sorry it’s such a short visit. I have to come back, and I will, but I promise you this: The United States of America and Albania will only grow and strengthen this special relationship that we have today. And I thank you, Mr. Prime Minister, for a very warm and generous first welcome to Albania. Thank you.

Në një nga Kopshtet më spektakulare të luleve në botë, Long Wood në Pennsylvania/
Lulet janë medicina e shpirtit…/
Nga Keze Kozeta Zylo/
Dita e të dashuruarve që simbolizohet në botë me Shën Valentinin e bën pak më ndryshe ta presësh ditën nga të tjerat, ngase eshte një ditë që duhet të mbushet plot me dashuri dhe mirënjohje për gjithcka që të është afruar. Dashuria është jeta dhe lëvizja e njerëzimit. Oscar Wilde do te thotë: “Keep love in your heart. A life without it is like a sunless garden when the flowers are dead”, që do të thotë: “Mbaje dashurinë në zemrën tënde. Një jetë pa atë është si kopshti pa diell ku lulet vdesin”…
Së bashku me miqtë tanë, çiftet Likollari dhe Pira, menduam t’i iknim pak larg dimrit të ngrirë, pemëve me brymë të bardhë, netëve të akullta nju jorkeze dhe të shkonim pranë luleve dorëzonjëza që dinë të sjellin atmosferë dashurore…
Në këtë ditë me aromë dashurie ne zgjodhëm të vinim në një kopsht me parfum lulesh botanike, sidomos midis mijëra llojesh të tipit Orkide që rriten nga lulishtarët plot kulturë dhe dashuri për lulet.
Ndonëse temperaturat jashtë ishin nga më të ultat pothuajse nën zero, lulet të çudisnin me komunikimin e tyre aq të ngrohtë dhe delikat…
Është tejet impresionuese gati mbetesh pa frymë kur futesh brenda godinës “Conservatory” sic do ta quanin ata, vendin ku rriten lulet në kushte krejtësisht të natyrshme dhe bio, të të shfaqen perpara petale, orkida me ngjyra marramendëse. Kopshti është 436 hektar dhe 4.2 km² mbushur me lule ekzotike dhe pemë nga më të lartat. Për mijëra vjet është përdorur nga vendasi amerikan fiset Lenni Lenape që gjuanin në pyll dhe mbillnin lule në fushë. Evidenca gjendet në pasurinë e Kopshtit Longwood Gardens.
Ndërsa duke ecur mbi kokë të vareshin si shandanë të shndritshëm vazo të mëdha lulesh që mbanin buqeta nga më të bukurat me orkide. Në hyrje të sallës të priste altari i rrethuar me kurorën plot me orkida me petale të bardha e konceptuar për ditën e Shën Valentinit, ku të dashuruarit mund të pozonin për ta pasur kujtim në jetë. Ndërsa shandanet me lulen orkide të vareshin në kokë, poshtë në dysheme me ujë të mëndafshtë pasqyroheshin petalet me ngjyrë rozë që ishin në lëvizje magjepsëse…
Ciceronja amerikane plot shkathtësi dhe mirësjellje tha se janë mijëra lloje orkidesh dhe se jane marrë nga vendet aziatike ku përmendi dhe Taivanin. Lulja e Orkides ka qenë e preferuara e aromës mbretërore në Kinë. Petalet e tyre dhe nën petalet janë si të pikturuara me dorë, ato janë lule Zoti, janë petale që kanë ndërmjet tyre petalen buzë ose labellum…
Të çudit puna për rritjen e tyre, ato duket se e kanë rrënjen me ajrin dhe e duan atë që të ketë lidhje me tavanin dhe ajrin, si dhe duan pak dhé, por më shumë sfungjer dhe dru…
Kopshti botanik Longwood është krijuar nga çifti Pierre dhe Alice Du Pont. Pierre Du Pont vinte nga një familje me tradita të pasura, dashuria për lulet, pemët, kopshtet u bë dhe më pasionante tek Pierre me profesion inxhinier. Në kompleksin e tyre botanik në vitin 1919 ata krijuan hapësira të rehatshme për miqtë e tyre ku organizonin mbrëmje, shfaqeshin teatro dhe luhej muzikë pianoje, i cili luante vetë.
Në këtë kopsht mungonte lulja e orkides e cila në Amerikë nuk rritej, prandaj duhej tregëtimi i saj për ta sjellë nga vendet aziatike. Ato ishin tejet të kushtueshme dhe duheshin njerëz të specializuar në rritjen e tyre.
Lulja e orkides Cattleya me petale të bardha u soll për herë të parë, më 1920.
Mjaft lule të orkides u rritën në vitin 1924 nga Louis Jacoby ku dhe sot ruhen në muze, shënime të tij rreth zhvillimit të tyre.
Sot mbledhja e orkideve në kopshtin “Longwood” përmban mbi 6000 bimë. Lulëzimi i Orkideve nuk pushon në cdo stinë të vitit. Shumë studentë, praktikantë nëpërmjet ekranit televiziv mësojnë nga përvoja e jashtëzakonshme e profesorit të luleve Louis Jacoby. Ajo është një punë gati një shekull rreth 95 vjet.
Çdo vizitor që shkon atje intrigohet nga bukuria e mahnitshme, delikate, aromatizuese, ndjellëse dhe sheh nga afër “Orchid Extravanza”!

Longwood Garden një nga kopshtet më të famshme botërore me lule

Misioni i Longwood Gardens është trashëgimia e gjallë e Pierre S.du Pont, që frymëzon njerëzit nëpërmjet dizajneve te përsosmërisë, kopshtarisë, arsimit, si dhe artit”.
Aty ka programe për arsimin dhe zhvillimin e kulturës së mëtejshme.
Kopshti “Longwood” u ideua nga Pierre Du Pont i cili ka lindur në vitin 1870 në Delware Pennsylvania. Du Pont ishte një figurë shume e rëndësishme në suksesin e kompanise “General Motors”. Kur ai doli në pension kompania “Gjeneral Motors” ishte më e madhja në botë. Ai ishte i magjepsur nga bukuritë natyrore kjo falë kulturës së familjes që kishte përvojë dhe dashuri të pakrahasueshme me kopshtarinë. Longwood e para “Conservatory” ishte ndërtuar në vitin 1914.
Me ndërtimin dhe përdorimin e dizajneve nga më artistiket ai krijoi mjedise teatrale me lule shumëngjyrëshe të cilat dukeshin sikur vallëzonin nën tingujt e muzikës elegante. Në vitin 1923 ai ndërtoi një dhomë muzike elegante me veshje me derrasë arre, ndërsa muret i lyeu me ngjyrë trëndafili ku tavani kishte lidhje të hapur me boshtin qendror të serrës kryesore.
Publiku vinte në grupe grupe të mëdha për të parë mrekullinë e Du Pont, ndërkohe aty ishte krijuar pistë vallëzimi ku petalet e luleve dhe njerezit ishin në harmoni perfekte.
Gjithmonë kopshti ka qenë në ndryshime të vazhdueshme, në ndërtime me kopshte të reja si Silver Xhennet, kopshti tropical Cascade, kopshti me harlisje mesdhetare si dhe kopshti për fëmijë. Në 20 vjet u vunë 2 milionë llamba të vogla që duken sikur ka zbritur qielli plot me yje mbi kopësht.
Gjatë Krishtlindjeve aty vezullon cdo gjë, dritat e shumëngjyrta, vizitorët e shumtë, zjarret e oxhaqeve, fëshfërima e ujit i japin dhe më magji kopshtit.
Tingujt e Grand Piano, një piano prodhuar nga kompania Steinway dhe Sons në Queens, dhe blerë nga Pierre Du Pont New York e bënin dhe më të gëzueshme pranimin e vizitorëve të luleve. Pianoja ka muzikën dhe qualitetin më të lartë të zërit.
Vetë hartuesi dhe ndërtuesi i kopshtit të luleve ka luajtur gjatë në piano i cili është shoqëruar nga kori recital.
Në vitin 2009 aty kanë ardhur pianistë të talentuar nga Instituti “Curtis” i muzikës të njohur botërisht Jazz pianist McCoy Tyner, Van Clibum pianist ndërkombëtar, Haochen Zhang fituesi i medaljes së artë, dhe pianisti rus Olga Kern.
Du Pont bleu piano dhe organo nëpërmjet një komisioni të posaçëm. Koleksioni i tij ka 10,010 që përfshihen gjithë tingujt në një orkestër duke përfshire dhe Piano Astor, një nga pianot më të vjetra në Amerikë.
Pierre Du Pont ndërtoi dhe kullën Chimes bazuar dhe frymëzuar nga një strukture kulle që kishte parë në France. Kulla ka pësuar konstruksione të herëpashershme derisa në vitin 2001 është ndërtuar një Carillon me 62 zile. Dy ekrane vidio janë siguruar jashtë kullës dhe shfaqin 8 minuta historinë e kullës dhe këmbanat tregojnë se si zilka Longwood ka luajtur meloditë. Koncertet zyrtare inaguruese bëhen në ditët përkujtimore, por aty zhvillohen koncerte në verë dhe në vjeshtë ku unaza Carillon bie mekanikisht çdo 15 minuta nga ora 9 paradite deri 6 mbasdite.
Megjithatë ferma e blerë nga Pierre Du Pont në vitin 1906 gjithmonë evolon në përshtatje me kohën. Buxheti i saj vjetor është 50 milion dollarë dhe ka një staf prej 1300 punëtorë, studentë dhe vullnetarë.
Longwood Garden është një nga vendet më të vizituara me kopshte spektakolare, me orkide, zambak uji, me ujëvara dhe burime të argjendta, me lule dhe petale aromatizuese, për ne ishte një shetitje gati qiellore.
Kur ecje midis luleve, buzëqeshje me petalet, shihje burbuqet e tyre, medoemos ndiheshe sikur ishje në një qetësi olimpike…
Duke parë “Orchid Extravanza” mendon se sa prindër, piktorë, skulptorë, shkrimtarë, poetë, shenjtorë janë frymezuar prej luleve, ndër tok ka qenë dhe bamirësja e madhe e njerëzimit shqiptarja me emër, syth luleje, Gonxhe Bojaxhiu, Nënë Tereza e cila thotë: “Ne kemi nevojë të gjejmë Zotin, atë nuk mund ta gjesh në zhurma dhe nervozizëm. Zoti është miku i qetësisë. Shikoni natyrën, pemët, lulet, barin si rriten në qetësi, shikoni yjet, Hënën dhe Diellin, si lëvizin në qetësi… Ne kemi nevojë për qetësi të jemi të aftë të prekim shpirtin”.
Shumë mbresa të vecanta më la dhe pllaka e mirënjohjes vendosur në një pjesë të dukshme në mur me një vazo të madhe me lule orkide përpara, dhuruar ciftit Du Ponte nga gjithëqytetarët “Longwood” me guvernatorin e tyre.
Në këtë vizitë si në parajsë ne prekëm bukurinë hyjnore, ndjemë aromën e luleve, ecëm qetësisht pranë tyre, pamë punën e jashtëzakonshem të çiftit Ponte dhe njëkohësisht se si ruhet me aq fanatizem trashëgimia që ata i lanë njerëzimit. “Longwood Garden” është një pasuri e pallogaritshme jo me pallate, gradaçiela, avione, bomba dhe tanke lufte, por është një pasuri me lule që të magjeps bukuria e tyre, është “Orchid Extravaganza”, është medicina e shpirtit të dashuruar me lulet.

14 Shkurt, 2016
Staten Island, New York

NGA ENGJELL ZERDELIA/

Ftesës për të qënë pjesëmarrës në veprimtarinë e organizuar nga Instituti i Librit dhe Promocionit, Bashkia Divjakë dhe Botimet Toena, iu përgjigja me shumë kënaqësi, sepse më pëlqen të jem pranë veprimtarive, ku mblidhet kombëtaria nga Kosova deri në Camëri. Këto ditët e shkurtit për fat të piktorëve dhe organizatorëve ishin të bukura dhe të mira. E gjithë zona Divjakë-Karavasta u rrethua nga mjeshtrat të shpërndarë si Pelikanët Kacurrelë në të katërta anët e Lagunës. E ku kishte kënaqësi më të madhe se të shikoje këta njerëz të talentuar që në telajot e tyre, të vedosura në kambalecat, pikturonin pamje mahnitëse; diku një minipyll me pisha të larta, pemë të tjera, det dhe bregu i detit me rërën dhe shkurret përreth, dallgë të lehta e të forta, ishullin e pelikanit kacurrel, lagunën me mrekullinë e saj, perëndim dielli, vija uji dhe kanale ndarëse, fushë myzeqeje dhe qielli gri gati për shi, pishë e butë dhe e egër, ngjyra të larmishme, të binte në sy e gjelbëra, e kaltërta, bluja, kafe, bardhë, gri, të gjitha ngjyrat. Takimin e parë bashkë me dirigjentin Maksim Kulla e bëra me dy piktorët dhe njerëzit e shquar Pashk Përvathi dhe Kujtim Buza. U ulëm tek Resorti dhe porositëm secili sipas kerkesës, pranë nesh për fat erdhi dhe drejtori i Parkut Kombëtar “Divjakë-Karavasta” Ardian Koci. Biseda u bë fantastike, përpos falenderimit për Divjakën dhe njerëzit e saj, kurioziteti i Lagunës u qartësua edhe në mënyren shkencore të trajtimit që i bëri A.Koci. Ishulli i Pelikanit ndodhet në Lagunën e Divjakës, në lartësinë rreth 0.5-1 m mbi nivelin e saj. Përbën një ishull interesant të formuar nga akumulimet e mbetjeve organike, në të cilin është formuar një ekosistem, ku dallohet një botë shumë e pasur bimore barishtore. Në të folenizon pelikani kaçurel. Ka vlera shkencore (biologjike), ekologjike, didaktike, edukuese.

Laguna e Karavastasë është në afërsi të Lushnjes. Në të rriten disa lloje të rralla pishash dhe një lloj i rrallë Pelikani, Dalmatian Pelican. Supozohet se 5-7 % e të gjithë pelikanëve të këtij lloji jetojnë aty. Karavastaja bën pjesë në parkun kombëtar të Divjakës. Eshtë më e madhja e vendit tonë dhe në gjithë bregdetin jugor të Adriatikut, sip. 4330 ha, gjatësia 10.6 km, gjërësia 4.3 km dhe thellësia deri në 1.5 m. Karakteristike në këtë zonë është kolonia e Pelikanit Kaçurel me rreth 100 çifte që përfaqëson rreth 5-7% të numrit të përgjithshëm të kësaj specie në shkallë botërore, me nje reze shtrirje deri ne 100 km. Karavastaja për këtë specie përfaqëson kufirin më perëndimor të saj. E veçantë është dhe prania e disa qindra çifteve të dallandysheve të detit.

Veprimtaria kulmoi me ekspozitën e organizuar tek Resorti, ku të gjithë piktorët shpalosën punimet e tyre të mrekullueshme. Tradita e kërkon të përcjellim veprimtarinë, përshendetën; kryetari i bashkisë Divjakë Fredi Kokoneshi, drejtorja e Toenës Irena, deputeti Fatmir Toci, piktorët Kujtim Buza, Luan Borici…Nuk ka rëndësi se e vizitojnë një ekspozitë 50 apo 500 veta, e rëndësishme është që kjo pjesëmarrje të ketë shpirtin artistik në këto punime, e kjo jo vetëm nuk mungoi, por ishte në lartësinë e duhur, e zbukuruan festën dhe një gup nxënësish të veshur me kostume popullore të të gjitha trevave shqiptare. Në bisedë e sipër me piktorët lushnjarë Luci Pavli Shandro dhe Luan Borici dalluan ciltërsinë dhe dashamirësinë e këtyre artistëve sa të thjeshtë, aq edhe cilësorë. Ajo që spikati fuqishëm e me shumë dinjitet të madh njerëzor ishte dhe prania e piktoreve femra.Kjo ishte veprimtaria me numur 31 dhe që ka një shtrirje në Shqipëri dhe Evropë.Pjesëmarrës të nderuar, Kolonia e Artistëve Figurativë, Divjakë-Karavasta (19-23 shkurt 2016) ishin: Kujtim Buza, Qamil Prizreni, Pashk Përvathi, Sadik Kasa, Agim dhe Xheneta Kadillari , Caush Vathi, Zaim Elezi, Vangjo Vasili, Luan Borici, Luci Pavlo Shandro, Adrian Cene, Rikarda Nenshati(Nova), Adriana Puleshi, Bojana Ejupi, Nasuf Myftari, Spiro Panariti, Gjergj Simoni, Azem Kucana etj. Qytetet; Tirana, Lezha, Elbasani, Shkodra, Durresi, Peshkopia, Pogeadeci, Lushnja, Mirdita, Tropoja, Prizreni…Kolonitë do të vazhdojnë për vitin 2016 edhe në qytete të tjera të Shqipërisë.

Nga Keze Kozeta Zylo/

Ndër komb’ tjera, ndër dhena tjera/ ku e shkoj jetën tash sa mot, veç për ty m’rreh zemra e mjera/ e prej mallit derdhi lot. – Mjeda/

Nxënësit e Shkollës Shqipe “Alba Life” ecin në traditën e të parëve duke e festuar 7 Marsin, Ditën e Shenjtë të Mësuesit me një program të pasur artistik dhe sjellin në shenjë mirënjohjeje për mësueset e tyre buqeta të bukura lulesh.

Edhe natyra dukej sikur mori pjesë në këtë ditë shqiptare në New York, rrezet e ngrohta të diellit, cicërima e zogjve që bashkohej me fëshfërimen e lehtë të gjetheve të pemëve e bënin dhe më festive dhe më harmonike këtë ditë të shënuar.

Në mjediset e ngrohta dhe tejet komode të shkollës publikike amerikane PS 9, në ishullin e bukur Staten Island, prindër, nxënës dhe mësues të Shkollës Shqipe “Alba Life” që operon në tri lagje të Nju Jorkut si: në Staten Island, Brooklyn dhe në Manhattan u mblodhën së bashku për të festuar 7 Marsin.  Nxënësit gjithë nur dhe me dashurinë e madhe për shkollën vinin me tufa lulesh në duar duke iu uruar mësueseve të tyre të dashura gëzuar ditën e 7 Marsit.

Ajo që ngelet dhe më impresionuese është kur disa nxënës shoqërohen dhe nga vëllezërit dhe motrat e tyre që fillojne qysh bebe të cilët i mbajnë prindërit në krah apo ulur në karrocat fëminore dhe deri më të rritur se vetë ata dhe gëzohen për të ardhur në raste festash që nuk janë të pakta për Shkollën Shqipe “Alba Life”.

Nxënësit takohen, përqafohen dhe flasin shqip me njeri tjetrin, çka është dhe misioni kryesor i programit të shkollës.

Ardhja e tyre pranë shkollës shqipe është frymëzim, është shpresë për të ardhmen e fëmijëve në Diasporë, ndonëse na mbetet një punë dhe më e madhe për të bërë, pasi mijëra fëmijë me prindër shqiptarë në botë nuk flasin dhe shkruajnë shqip dhe kjo përbën një shqetësim real për cilindo prej nesh.

Mësuesit dhe prindërit kishin kohë që përgatisnin nxënësit dhe fëmijët e tyre për këtë ditë dhe kjo përgatitje serioze u kurorëzua me sukses në programin spektakolar që u dha në këtë ditë të shenjtë.

Se Gjuhë e Shqipërisë është Gjuhë e Perëndisë

Këto vargje të poetit kombëtar Naim Frashëri u recituan plot dashuri dhe zë kulluar nga nxënësja e shkollës shqipe Melinda Djenovic që ka vite që e ndjek rregullisht shkollën dhe ka rezultate të dukshme duke arritur që të jetë dhe prezantuese në programe të ndryshme.

Programin e ka hapur sopranoja e mirënjohur Deshira Ahmeti Kërliu e cila ka kohë që i është bashkuar programit serioz të Shkollës Shqipe “Alba Life”.  Znj.Kerliu iu uroi gjithë mësueseve festën e 7 Marsit dhe tha se ndihej krenare që bashkëpunonte me stafin e shkollës dhe me nxënësit.  Festa e 7 Marsit vazhdoi Kërliu në këtë shkollë festohet realisht si festë shqipe, si ditë mësimi pasi mësuesët martirë që luftuan për të hapur shkollat shqipe dhe derdhën gjakun në mbrojtje të alfabetit shqip lanë amanetin që fëmijët shqiptarë të flasin shqip kudo ku janë.

Znj.Kërliu ka ftuar në skenë nxënësit e shkollës shqipe të Manhattanit të shoqëruara nga mësueset e tyre Liza Pllumi, Mane Hasanaj dhe Anila Syka.

Programi filloi me poezinë “Gjuha Jonë” të Naim Frashërit recituar nga Nora Hysa.  Lendina Jahmurataj ka recituar poezinë “Nënës”.  Vëllezërit Flaton dhe Gentian Hulaj interpretuan “Shkolla ime”.  Edona Hasanaj “Festa jonë”.

Kevin Predlukaj interpretoi “Gjuha Shqipe” të Ndre Mjedës.

E dua shkollën time nga Simon Syku.

Programin, nxënësit e Manhattanit e mbyllën me vallen aq të njohur të Rugovës, pergatitur nga mësuesja Mane Hasanaj, valle që u shoqërua me duartrokitje të nxehta nga publiku.

Programi i pasur artistik vazhdoi me nxënësit e shkollës shqipe në Brooklyn.

Edhe pse  disa nxënës munguan pasi kishin ELA test në shkollë publike përsëri programi ka vazhduar me plot sukses dhe dinjitet.  Nxënësit e mësuese Raimonda Hysollit interpretuan poezi dhe këngë të ndryshme.  Kelvin Rustani interpretoi “Mësuesja”, Bjarni Brluku “Nëna”, Diola Dacaj “Mësuesja ime”, Dorentina Dacaj “Nëna”, Arjon Mazda “Nëna”, Ledion Xhoi, “Nëna”, Eneo Rustani “Nëna”.

Kelvin dhe Enea Bulku me zërat e tyre të magjishëm kanë rrëmbyer zemrat e prindërve në sallë dhe janë shoqëruar me duartrokitje kur kanë kënduar këngën e Nënës të shoqëruar nga shokët dhe shoqet e klasës.

Ndërsa nxënësit e mësuese Gladiola Bakos si Oresti Salillari interpretuan plot konfidencë dhe dashuri “Dy festa të bukura” 7-8 Marsi, Rafal dhe Andri Gjonaj interpretuan nga Ali Podrimja “Zilja e shtatorit”.

Programin e shkollës shqipe në Staten Island e ka prezantuar mësuese Entela Muda së bashku me Melinda Djenovic.

Mësuese Entela ka ftuar nxënësen Dea Watkins e cila ka recituar vjershën “Zogu dhe djali”.  Brendon Doda “Quhem shqiptar”.

Elira Xhemali “Festa e Mësuesit”.  Rilind Bardhi “Ylli i vogël lart në qiell”. Ndërsa Dea Kerliu befasoi me vjershën që kishte krijuar vetë plot dashuri dhe ëmbëlsi fëminore.

Jaedin Doci “Libri”, Ariela Gashi “Dy festa të bukura” dhe Brian Muda “8 Marsi” nga shkrimtarja Adelina Mamaqi.

Programi ka vazhduar me nxënësit më të rritur duke filluar me Melinda Djenovic “Gjuha Shqipe”, Naim Frasheri, Arsi Muda me poezinë “Atdheu” nga shkrimtarja Laureta Petoshati.  Olivia Verteniku nga Filip Shiroka “Shko Dallandyshe”.  Denis Doda “Mësueses”. Alba Ujkashi “Epika” nga Ali Podrimja dhe Alisa Pocesta: “Unë jam shqiptare”.

Të gjithë nxënësit kanë kënduar së bashku këngën: “Mësuese e dashur” interpretuar nga Dea Kerliu dhe Dea Watkins.

Mjaft spektakolare ishte kërcimi i valles së Napolonit nga nxënësit në Staten Island udhëhequr nga mësuese Entela Muda dhe Dëshira Kerliu.  Shamitë kuq e zi përgatitur nga duartë e arta të gjyshes së Elira Xhemalit valëviteshin në ajër mjeshtërisht nga duartë e vogëlusheve.

Në fund të koncertit spektakolar nga nxënësit e shkollës shqipe z.Qemal Zylo themelues i shkollës Shqipe dhe drejtues i saj i ka dhuruar buqeta me lule të freskëta gjithë mësueseve si Liza Pllumit, Mane Hasanj, Anila Syka, Aferdita Kacupaj, Gladiola Bako, Raimonda Hysolli, Entela Muda, asistenteve si Gela Bulku etj, dy artisteve shqiptare Dëshira Kërliut dhe Lindita Mezini Loles si dhe ish mësuese Adelina Lacaj, Ornela Melo, Mimoza Salillari anëtare e Bordit, Mizi Tutovic Doda, dr.Valbona Zylo Watkins, etj, në shenjë mirënjohjeje dhe respekti për punën e tyre të përkushtuar.

Pjesëmarrësit së bashku me nxënësit pasi drekuan sponsorizuar nga z.Harry Ujkashi vallëzuan dorë për dore dhe u argëtuan me valle dhe këngë të ndryshme nën tingujt e

DJ drejtuar nga Odise Salillari dhe Andrea Lole.

Ishte një ditë shqiptare midis nxënësve të shkollës shqipe “Alba Life” në New York, ishte një ditë që edhe pse të ikur larg Mëmëdheut zemra jonë rreh për të, rreh siç thotë Mjeda 124 vjet më parë: “Ndër komb’ tjera, ndër dhena tjera/ ku e shkoj jetën tash sa mot, veç për ty m’rreh zemra e mjera/ e prej mallit derdhi lot.”

Të gjithë kaluam një 7 Mars të bukur me një ditë të dielltë si shkronjat e Gjuhës Shqipe, Gjuhës sonë Hyjnore!

6 Mars, 2016

Staten Island, New York